چکیده:
در جوامعی که دولتها براساس رای مستقیم مردم انتخاب میشوند و قدرت ناشی از اراده مردم است،مسئولیت پاسخگویی عمومی دولت از جایگاه ویژهای برخوردار است.در این قبیل جوامع دانستن حقایق در مورد آنچه که دولت به عنوان وظیفه قانونی انجام میدهد،از حقوق طبیعی شهروندان محسوب میشود و دولت مکلف است حقایق را به صورت علنی و از طریق مقتضی به شهروندان انتقال دهد.از نیمه دوم قرن بیستم به ویژه از دهه 80 به بعد،نظام حسابداری و گزارشگری مالی دولتی به عنوان یکی از اشکال علنی انتقال حقایق،نقش مهمی در انجام مسئولیت پاسخگویی دولت ایفا نموده و ابزار اصلی ادای این مسئولیت خطیر محسوب میگردد. هدف اصلی این تحقیق ارزیابی ظرفیت و قابلیتهای مسئولیت پاسخگوئی نظام حسابداری و گزارشگری مالی دولت جمهوری اسلامی ایران میباشد.برای انجام این منظور سه مرحله عملیاتی به شرح زیر تدوین گردید: الف-مطالعه و بررسی مبانی نظری نظامهای حسابداری و گزارشگری مالی دولتی کشورهای نمونه به منظور تعیین عوامل کلیدی و موثر در تحقق و ارتقای سطح مسئولیت پاسخگویی نظام حسابداری و گزارشگری مالی دولتی. ب-نظرخواهی از جامعه تخصصی کشور در مورد عوامل کلیدی مستخرجه از مبانی نظری حسابداری و گزارشگری مالی دولتی از طریق تحقیق دلفی،به منظور انتخاب معیار های قابل قبول برای ارزیابی نظام حسابداری مورد عمل دولت. ج-مقایسه ویژگیهای نظام حسابداری و گزارشگری مالی دولت جمهوری اسلامی ایران با معیارهای منتخب جامعه تخصصی کشور،به منظور ارزیابی ظرفیت و قابلیتهای مسئولیت پاسخگویی نظام مذکور. نتایج حاصل از مراحل سهگانه تحقیق نشان میدهد که نظام حسابداری و گزارشگری مالی دولت جمهوری اسلامی ایران از قابلیتهای لازم برای ادای مسئولیت پاسخگویی در زمینههای کنترل بودجه مصوب،شناسایی و انعکاس درآمد و هزینه واقعی سالانه،انعکاس دارائیهای سرمایه ای و بدهیهای بلندمدت عمومی و انعکاس وضعیت و نتایج عملیات مالی در گزارشهای مالی جامع سالانه،برخوردار نمیباشد. در پایان محقق براساس مطالعات انجام شده و نتایج این تحقیق و تجارب چندین ساله خود پیشنهاداتی به منظور رفع نارساییهای عمده نظام حسابداری و گزارشگری مالی دولت جمهوری اسلامی ایران و طراحی و اجرای یک نظام مبتنی بر مسئولیت پاسخگویی ارائه داده است.
خلاصه ماشینی:
"جدول شماره(1)عوامل پیشنهادی موثر در تحقق و ارتقای سطح مسئولیت پاسخگویی نظام حسابداری و گزارشگری مالی دولتی (به تصویر صفحه مراجعه شود) به بیان دیگر،یافتههای مطالعات نظری مرحله اول تحقیق،به عنوان معیارهای ارزیابی ظرفیت مسئولیت پاسخگویی نظام حسابداری مورد عمل دولت جمهوری اسلامی ایران پیشنهاد و برای کسب نظر و حصول توافق عمومی جامعه تخصصی کشور،ارائه گردید.
*یافتههای تحقیق دلفی:نتایج حاصل از تجزیه و تحلیل اطلاعات جمعآوری شده از دو گروه پاسخدهنده با اتکا به آزمونهای آماری غیر پارامتریک اجرا شده در مرحله دوم تحقیق نشان داد که اعضای گروه دلفی،در مورد عوامل کلیدی مستخرجه از مبانی نظری و اجرایی نظامهای حسابداری و گزارشگری مالی کشورهای نمونه اتفاق نظر داشته و عوامل پیشنهادی محقق را بعنوان معیارهای ارزیابی ظرفیت مسئولیت پاسخگویی یک نظام حسابداری و گزارشگری مالی دولتی مبتنی بر مسئولیت پاسخگویی قابل قبول میدانند.
جدول شماره(3)مقایسه و تجزیه تحلیل رگرسیون چند متغیری در گروههای پاسخدهنده (به تصویر صفحه مراجعه شود) *یافتههای مربوط به ارزیابی ظرفیت مسئولیت پاسخگویی-همانطور که قبلا بیان گردید،نتایج حاصل از آزمونهای دو جملهای آزمون کولموگورف-اسمیرونوف یک گروهی و دو گروهی انجام شده در مرحله دوم تحقیق نشان داد که افراد صاحبنظر شرکتکننده در گروه اول و دوم تحقیق دلفی،نه تنها در قالب هریک از گروهها با عوامل پیشنهادی و موثر در ارتقای سطح مسئولیت پاسخگویی نظام حسابداری و گزارشگری مالی دولتی نظر موافق دارند بلکه بین شدت میزان موافقت دو گروه نیز اختلاف معنیداری وجود ندارد."