چکیده:
آدمی در ارتباط با دیگران و طی فرآیند جامعهپذیری سیاسی از طریق عوامل مختلف جامعهپذیری سیاسی رفته رفته با جهان سیاست آشنا
میگردد. از طریق فرآیند جامعهپذیری سیاسی است که شخص بسیاری ازارزشها، باورها، هنجارها و بهطور کلی فرهنگسیاسی جامعهی
خویش را میآموزد. فرآیند جامعهپذیری سیاسی است که به فرد آنچه را که نظام سیاسی و جامعه به عنوان یک شهروند از وی انتظار دارند،
تلقین میکند. عوامل متعددی در فراگرد جامعهپذیری سیاسی ایفای نقش میکنند. از این میان نقش کتب درسی و محتوای سیاسیای که از
طریق این کتابها به دانشآموزان، آموزش داده میشود، انکارناپذیر است.
پژوهش حاضر به بررسی مفاهیم و مضامین سیاسی در کتابهای درسی دورهی ابتدایی میپردازد. جامعهی آماری این پژوهش را
کتابهای درسی دورهی ابتدایی اول تا پنجم دبستان در سال تحصیلی 1380-1381 واحد تحلیل آن را درکلیهی درسها و نقشهای اول
سیاسی تشکیل میدهد. مفاهیم و آموزههای سیاسی در سه بخش آموزشی، نگرش، رفتار سیاسی مورد بررسی قرار گرفت. بهطور کلی از
تعداد کل 193 درس سیاسی، در 19 درس یعنی 8/9 درصد از آنها، هدف صرفا ارائهی اطلاعات یا دانشهای سیاسی به دانشآموزان بوده
است. این در حالی است که در
3/36 درصد از دروس آموزش هر سه مقولهی اصلی دانش، نگرش و رفتار سیاسی مد نظر قرار گرفته است و در 3/38 درصد از دروس
نیز دانشهای سیاسی به همراه نگرشها آموزش داده شدهاند. رفتار سیاسی کمتر در دروس دورهی ابتدایی آموزش داده شده است. همچنین
در 4/52 درصد از موارد درکل پایههای تحصیلی، دربارهی نقشهای سیاسی مطالب و مضامین سیاسی ارائه شده است. در بیشتر دروس
سیاسی یعنی 5/64 درصد آنها، مساحتی کمتر از 600 سانتی متر مربع به آموزش مطالب و آموزههای سیاسی اختصاص داده شده است.
خلاصه ماشینی:
"هر چند،مدلسازی نیازمند انجام پژوهشهای میدانی برای تهیه الگو از متربی بهنجار،بازشناسی نابهنجاریهای اخلاقی و شناخت راههای پیشگیری و درمان،مرور و بازنگری پیشینه مطالعات تربیت اخلاقی بین متفکرین مسلمان و مقایسه و نقد رویکردهای مختلف تربیت اخلاقی است،اما پیش از هر چیز نیازمند تبیین واژگان مبنایی«تربیت»،«اخلاق»و «تربیت اخلاقی»؛توضیح مؤلفههای تربیت اخلاقی؛مقایسه مفهوم و پیشینه تربیت اخلاقی در فرهنگ اسلام و غرب و توصیف برخی رویکردهای معاصر در تربیت اخلاقی است که در این مقاله به تفصیل به آنها پرداخته شده است.
با سرمایههای انسانی جوان و با نشاط این مرز و بوم چه باید کرد که به عزت و سرافرازی فردی،ملی و جهانی بیانجامد؟پژوهش در قلمرو تربیت اخلاقی با چشم انداز اسلمی و تلاش برای رسیدن به مدلی کاربردی،که هماهنگ با آموزهها و مبانی جهان بینی،عقیدتی و ارزشی اسلام باشد و بتواند در یک محیط تربیتی اسلامی به کار آید،مستلزم پاسخیابی برای سؤالات اساسی و زیر بنایی فراوانی است.
مقایسه مفهوم تربیت اخلاقی در دو فرهنگ اسلام و غرب پس از گذار از پیخ و خم سؤالات فوق،اولین دغدغهای که یک مربی مسلمان خود را با آن مواجه میبیند،این است که منظور از تربیت اخلاقی در فرهنگ اسلام چیست و این مقوله،چه تفاوتی با مقولات مشابه در سایر فرهنگها به ویژه فرهنگ غربی دارد؟اگر چه به سختی میتوان غرب و اندیشه غربی و نیز اسلام و تفکر اسلامی را به دلیل تنوع و گستردگی هر یک،دو جناح و جبهه خاص در برابر یکدیگر تلقی کرد که طی تضارب آراء آنها،مفاهیمی از قبیل مفهوم«تربیت اخلاقی» بازشناسی میشود،اما جمع بندی دیدگاهها و مکاتب و رسیدن به نقاط افتراق و اشتراک نباید کار غیر ممکنی باشد."