چکیده:
آموزش بزرگسالان از بدو تاسیس یونسکو در سال 1946 مورد توجه این سازمان قرار داشته و تغییرات و تحولات بسیاری را پشت سر گذاشته است. این تحولات از یک طرف، به دلیل تغییر شرایط اجتماعی و اقتصادی جهان اتفاق افتاده و از سوی دیگر، به تبع رشد تکنولوژی و به خصوص تکنولوژی ارتباطی صورت گرفته است. به علاوه، برپایی چهار کنفرانس بین المللی در مورد آموزش بزرگسالان موجب شده است که حق آموختن به عنوان کلید بقای هر انسان در جامعه اش شناخته شود. با این وصف، رشد آموزش بزرگسالان در کشورهای صنعتی و در حال توسعه، یکسان نبوده هر یک راه خاص خود را رفته است. این آموزش در کشورهای در حال توسعه بیشتر بر تغییر ساختار سیاسی و اقتصادی تاکید دارد و از آن برای دست یابی به عدالت اجتماعی و اقتصادی استفاده می کند؛ حال آن که در کشورهای صنعتی بیشتر در جهت حرفه آموزی و انطباق با شرایط متغیری است که به تبع تغییرات ناشی از تکنولوژی در این کشورها به وجود آمده است. در آخرین کنفرانس بین المللی، مسائل آموزشی هر کشور به وضعیت توسعه پایدار آن کشور ربط داده شد و کنفرانس به این جمع بندی رسید که بدون توسعه پایداری که انسان در مرکز آن قرار داشته باشد، آموزش بزرگسالان چاره ساز نخواهد بود. به عبارت دیگر، توسعه وقتی امکان پذیر است که هر انسان، تربیت لازم را برای تداوم این توسعه پیدا کرده باشد و با دانشی که به دست می آورد در جهت این توسعه گام بردارد. از این رو، طرح جدیدی تحت عنوان" راههای تحقق تامین آموزش برای همه" پی ریزی شد تا هیچ کس از این آموزش حذف نشود و آن را به سراسر عمر تسرّی دادند تا هر کس از هر فرصتی برای یادگیری استفاده کند. این آموزش در درجه اوّل درباره زندگی و مسائل و مشکلات قرن حاضر است. رشد بی رویه جمعیت، مرگ و میر کودکان، مسائل بهداشتی، آلودگی محیط زیست و مواردی از این نوع، محتوای آموزش بزرگسالان را تشکیل می دهد. به علاوه، به منظور دست یابی کلیه کسانی که از این آموزش محروم بوده اند از تمامی اشکال آموزش، مانند آموزش غیر رسمی، آموزش از راه دور، آموزش اتفاقی و در یک کلام کلیه امکاناتی که در یک دهکده جهانی می تواند وجود داشته باشد، استفاده شده است. در واقع، هدف نهایی آ»وزش بزرگسالان، حرکت به سوی جامعه ای است که کلیه افراد آن مادام العمر در حال یادگیری اند و از این یادگیری برای زندگی بهتر و سعادتمندانه تر استفاده می کنند.این مقاله را سرکار خانم دکتر سیمین دخت جهان پناه عضو هیات علمی کمیسیون ملی یونسکو در ایران تهیه کرده و در اختیار فصلنامه قرار داده است که بدین وسیله از ایشان تشکر می شود.
خلاصه ماشینی:
چندی پس از کنفرانس فوق و ارزیابی فعالیتهای کشورهای شرکت کننده در آن، یونسکو به این نتیجه رسید که طرحهای آموزشی همیشگی کفایت نمیکند و مدرسه به کودک چیز زیادی نمیآموزد و به طور کلی وخیمتر شدن وضعیت آموزش پایه در کشورهای در حال رشد تنها مربوط به کاهش بودجهء آموزش به علت شرایط نامساعد اقتصادی این کشورها نیست؛چرا که مسائل آموزشی هر کشور به وضعیت توسعهء آن کشور نیز ارتباط دارد و تنها راه بهبود آموزش پایه،ایجاد نوآوری در آن است.
با توجه به توصیههای مهمترین کنفرانسهای بینالمللی سالهای اخیر که جمهوری اسلامی ایران نیز در همهء آنها شرکت داشته است10،برنامهء میان مدت یونسکو در زمینهء آموزش شامل دو محور اصلی به شرح زیر است: 1-تقویت آموزش پایه برای همه(با در نظر گرفتن تعریف آموزش پایه که بر اساس آن آموزش بزرگسالان بخش ناگسستنی آموزش پایه محسوب میشود).
برای تأمین این نوآوری،مجمع اندیشمندان شورای اجرایی یونسکو که در سال 1993 تشکیل شد،مفهوم آموزش بدون مرز را با تعریف زیر پیشنهاد کرد: آموزش بدون مرز یعنی نظام آموزشی باز که به همگان و در همه جای دنیا،امکان دسترسی به کلیهء اشکال و کلیهء سطوح آموزشی را به طور مداوم با کمک وسایل و ابزار اطلاعرسانی و ارتباطی و فعالیتهای اجتماعی و با همکاری آنها که میدانند و نیز با کمک کتابخانهها،تلویزیون،رادیو و سایر رسانهها با استفاده از نوآوریهای محلی بدهد.
(3)- EDUCATION POUR TOUS:SITUATIONTENDANCES 1994,PARIS,UNESCO,1994.