چکیده:
بحث از مشاوره در اسلام به منزله اعتراف به وجود نظریة مکتب روانشناسی اسلامی درکنار
یا در مقابل دیگر مکاتب روانشناسی است. اصول» اهداف» مبانی» فرضها و روشهای
شناختشناسی این مکتب است که آن را از دیگر نظریهها متمایز میکند و بدان هویت مستقل
میبخشد. از سوی دیگر» هر گونه تعریف و توصیفی از مشاوره و راهنمایی با موضعگیریهای
فلسفی یا نظری مکتبی که از آن نشات گرفته متناسب و هماهنگ است. به غبارت سادهتر» هر
تعریفی از مشاوره تابعی است از مجموع اصول یا پیشفرضهایی که در شکلگیری مکتب
خاصی نقش داشتهاند. برای مثال» در نظریة روانکاوی فرویدء مشاورة روانی چیزی جزکوشش
در ایجاد تعادل بین نهاد» خود و فراخود نیست.
خلاصه ماشینی:
«فصلنامه» بحثی مقدماتی دربارهء مقایسهء اصول نظری راهنمایی و مشاوره در اسلام با اصول مشاورهء انسانگرا نوشتهء:دکتر سید علی اکبر حسینی مقدمه بحث از مشاوره در اسلام به منزلهء اعتراف به وجود نظریهء مکتب روانشناسی اسلامی در کنار یا در مقابل دیگر مکاتب روانشناسی است.
این مطلب در مورد مشاوره از دیدگاه اسلام نیز صادق است؛به همین جهت در انجام این پژوهش،ابتدا از روانشناسی اسلامی و ویژگیهای خاص آن سخن خواهیم گفت و آنگاه به روانشناسی انسانگرا خواهیم پرداخت.
پس از آن با استفاده از منابع اصیل،معنا و مفهوم مشاوره را از دیدگاه اسلامی مورد بحث و بررسی قرار خواهیم داد و بالاخره اصول نظری این دو نظام فکری را در مسأله مشاوره با یکدیگر مقایسه خواهیم کرد.
باتوجه به اینکه در حال حاضر مکتب انسانگرایی در غرب مکتب مسلط است و فراخوان طرفداران بیشتری به سوی خود برده است6،در اینجا اصول و مبانی نظری آن را در خصوص مسأله مشاوره با مکتب اسلام مقایسه خواهیم کرد.
قبل از پرداختن به توضیح دیدگاه نظری اسلام دربارهء ماهیت و جبلت انسان،لازم است یادآوری شود که موضعگیریهای روانشناسی انسانگرا در مقایسه با سابقهء تاریخی موضوع،از تفاوتی بین و آشکار خبر میدهد که امید است سرآغاز حرکتی باشد تا طی آن غرب به اصلاح مواضع خود در این مسأله مهم و بنیادین بپردازد.
و چون،همانطور که در آغاز نیز اشاره کردیم،بین اصول نظری هر مکتب فکری و کاربردهای اجرایی و عملی آن نوعی همسویی و تلازم وجود دارد،بنابراین مجموعهء مشاوره و راهنمایی موجود و مورد استفاده در نظام آموزشی ما نه تنها با روانشناسی اسلامی هماهنگی ندارد که با آن در تضاد آشکار است.