چکیده:
اهمیت تهیة کتابهای درسی به صورت علمی و منطبق با اصول برنامهریزی بر کسی پوشیده
نیست. با اینحال و به رغم تلاشهای چندین ساله مسوولان وزارت آموزش و پرورش و
به خصوص دفتر تالیف» کار تهیة کتابهای درسی همچنان با دشواریهایی روبهرو است. از
مرور تحقیقات انجام گرفته میتوان دریافت که کتابهای حاضر با آنچه از لحاظ برنامهریزی
موردنظر است فاصله دارند؛ به همین جهت لازم است تلاشهای بیش تری به عمل آید تا امکان
دستیابی به کتابهای مناسب و پاسخگوی نیازهای نسل جوان فراهم شود. به علاوه» با توجه به
تغییراتی که همه ساله در کتابهای درسی دوره ابتدایی داده میشود» لزوم ارزشیابیهای مستمر
و مداوم از این کتابها کاملا احساس میگردد تا از تناسب آنها با ویژگیها و نیازهای آنی و آتی
دانش آموزان از یک سو و توجه به نیازهای در حال تغییر جامعه از سوی دیگرء اطمینان حاصل
شود.
خلاصه ماشینی:
حال باید مشخص شود که آیا کتابهای درسی دورهء ابتدایی ایران نیز از این اصول علمی پیروی میکنند و آیا پاسخگوی نیازهای نسل جوان این کشور هستند؟ سؤالهای پژوهشی این تحقیق شامل 9 پرسش دربارهء ابعاد اصلی برنامهریزی است که در مورد سه گروه فوق با اندکی تغییر تکرار شده و در مجموع،27 پرسش پژوهشی این تحقیق را تشکیل داده است.
عمدهترین مفاهیم مورد پرسش در این تحقیق از این قرار است: هماهنگی حجم کتاب درسی با زمان پیشبینی شده برای تدریس آن؛ میزان انطباق محتوای کتابهای درسی با نیازهای آنی و آتی فراگیران؛ میزان انطباق مطالب با شرایط سنی و یادگیری دانشآموزان؛ مرتبط بودن مطالب درسی با آموختههای قبلی دانشآموزان؛ همخوانی مطالب با دانش روز و نیز بهروز بودن موضوعها از سایر ابعاد؛ چگونگی وضعیت متون درسی از نظر«وضوح»،«دشواری»و«میزان علاقهء» دانشآموزان؛ جذابیت و گیرایی متون درسی برای دانشآموزان؛ هماهنگی متون درسی با فرهنگ و ارزشهای اسلامی؛ مناسب بودن کتابها از لحاظ شکل ظاهری و ویژگیهای فیزیکی آن.
در مجموع،به نظر میرسد دشواری مطالب کتاب و حجم زیاد آن مورد تأیید هر سه گروه است بهطور کلی مطالب طرح شده در کتاب تعلیمات اجتماعی،ضمن مرتبط نبودن با شرایط حاضر کشور و جهان،بیشتر جنبهء حفظی دارد و به همین دلیل به یک نگرش اجتماعی تبدیل نمیشود؛زیرا مطالب عنوان شده طوری است که به درگیری دانشآموزان با مفاهیم و موضوعات منجر نمیشود و آنها را شهروندانی مسؤولیتپذیر و متفکر بارنمیآورد.
تعلیمات اجتماعی پایهء پنجم-از اظهارنظرهای معلمان میتوان دریافت که کتاب حاضر یکی از کتابهای دشوار این دوره بوده و بسیاری از مطالب عنوان شده در آن از سطح درک و فهم دانشآموزان بالاتر است.
والدین نیز ضمن تأکید بر لزوم آموزش دینی،از دشواری بعضی دروس و کاربردی نبودن آنها شکایت داشته و مطالب طرح شده در کتاب را اغلب انتزاعی و دشوار برای یادگیری ذکر کردهاند.