چکیده:
از جمله کارکردهای اصلی دین در روزگار ما، و در واقع در همه قرون و اعصار،
کاهش رنجهای انسان است. رنجهای وجودی از زمره اصلیترین رنجهای
انسان بهشمار میآیند. رنجهایی از قبیل تنهایی، ناامیدی، پوچی و مانند آن. در
این مقاله تلاش کردهایم تا ابتدا تصویری کلی از وضعیت بحرانی انسان معاصر
ارائه دهیم، سپس با نگاهی اجمالی به سه رنج اصلی انسان، یعنی رنج نرسیدن،
از دست دادن و رنج ناشی از تکرار و خستگی، به اختصار راههای مختلف
مواجهه با این رنجها را بیان کردهایم.
همچنین تلاش کردهایم تا شیوه مواجهه امام علی (ع) را به عنوان کسی که
تجربهای عمیق در باب رنجهای وجودی انسان و معناداری زندگی دارد، بیان
کنیم. سخن اصلی این مقاله این است که در حیات دینی، رنج، درد و سختی
وجود دارد، ولی همه این امور در پرتو تصویری معنوی از حیات، معنادار،
تحملپذیر و شیرین میگردد.
خلاصه ماشینی:
"(همان، 23 و 24) انسان مدرن، با چنین اوضاع و احوالی، چه نیازی به «تفسیر معنوی از عالم» دارد، و دین در این خصوص، چه نقشی را ایفا میکند؟ آیا دین میتواند زندگی در این جهان مصیبتبار و آکنده از شر و رنج را بر انسان آسان کند و قدرت تحمل بار سنگین امانت هستی را بر او هموار نماید؟ آیا دین میتواند توجیهی منطقی برای سکونت در این عالم فراهم کند؟ چگونه چنین امری ممکن میشود؟ امام علی علیهالسلام که این مسیر پرفراز و نشیب را طی کرده و زندگی در این جهان را آزموده است، چگونه این سؤالها را پاسخ میگوید؟ او چه نگاهی به انسان، رنجهای وجودی انسان،، نقش و کارکرد دین در درمان دردهای وجودی او، تأثیر دین در بهداشت روانی و اخلاق اجتماعی و ...
دارد؟ او، به عنوان کسی که به وضعیت مخاطرهآمیز انسان در این سفر وجودی آگاه است و رنجهای عمیق و جانکاه وجودی آدمی را به خوبی میشناسد و بزرگترین دغدغهها را در باب سرنوشت، آینده و به طور کلی، معمای وجودی خویش دارد، با این مسائل چگونه برخورد کرده است و چه پیام روشنی برای انسان امروز دارد؟ پیش از پرداختن به دیدگاههای امام علی علیهالسلام ، ذکر برخی نکات ضروری مینماید: 1.
(همان، 249) در این بیان زیبا و دلنشین، اصلیترین نقش و کارکرد ایمان و معرفت به خدا (که به تعبیر امام علی علیهالسلام اساس و پایه دین است) برافروخته شدن مشعلی درونی در اعماق وجود انسان است که در پرتو فروغ نور این مشعل، راه پرفراز و نشیب هستی، نمایان میشود و انسان علاوه بر دستیابی به بینایی در طریق، به آرامش و ثبات درونی نیز دست مییابد."