چکیده:
علوم قرآن، مجموعه دانشهایی است درباره عوارض ذاتی و اختصاصی قرآن کریم، آنچنانکه
موضوع در همگی آنها قرآن است؛ موضوعاتی چون «محکم و متشابه»، «ناسخ و منسوخ»،
«اسباب نزول» و ...
از کتابهایی که میتوان دراین حوزه فهرست کرد، موجز علومالقرآن مرحوم دکتر داود عطار
است. این کتاب و ترجمه آن در برخی از رشتههای دانشگاهی در ایران تدریس میشود.
بعضی از ویژگیهای کتاب، جایگاه مناسبی به کتاب بخشیده است؛ ویژگیهایی چون اختصار، نثر
عربی و امروزین، پیوستگی منطقی مطالب، سازگاری مطالب با دیدگاه مشهور امامیه، یادآوری
دیدگاه نویسنده دربیشتر موضوعات، دارا بودن بیشتر ویژگیهای یک کتاب درسی،و...
کاستیهایی هم در کتاب وجود دارد که در این مقاله به آن اشاره شده است.
موجز علومالقرآن را دکتر سیدمحمد رادمنش با عنوان آشنایی با علوم قرآن ترجمه کرده است.
این ترجمه هرچند تنها ترجمه کتاب یاد شده است، گویا با شتابزدگی سامان یافته است و خالی
از نقصهای گوناگون ــ که در متن مقاله راجع به آنها بحث شده ــ نیست.
خلاصه ماشینی:
"بررسی کتاب درسی موجز علوم القرآن و ترجمه آن محمدعلی رضاییکرمانی (2) چکیده: علوم قرآن، مجموعه دانشهایی است درباره عوارض ذاتی و اختصاصی قرآن کریم، آنچنانکه موضوع در همگی آنها قرآن است؛ موضوعاتی چون «محکم و متشابه»، «ناسخ و منسوخ»، «اسباب نزول» و ...
______________________________ * داورالعطار، موجز علومالقرآن، چاپ دوم، موسسه الاعلمی للمطبوعات، بیروت، 1399 ق، 200 ص ** عضو هیأت علمی دانشگاه فردوسی مشهد علوم قرآن، مجموعه دانشهایی است درباره عوارض ذاتی و اختصاصی قرآن کریم آنچنانکه موضوع در همگی آنها قرآن است؛ موضوعاتی چون «محکم و متشابه»، «ناسخ و منسوخ»، «اسباب نزول» و ...
در بحث از تاریخچه علوم قرآن نیز، نمونههایی از نوشتههای دانشمندان اسلامی درباره قرآن ارائه شده است که افزون بر استقصای ناقص، دقت فراوان نیز در آنها انجام نگرفته است؛ بعنوان مثال، ابنجریر طبری (متولد 310 ه .
درباره ترجمه کتاب موجز علومالقرآن را دکتر محمد رادمنش با عنوان آشنایی با علوم قرآن ترجمه کرده که چاپ و منتشر شده است.
(1) اینک برای آشنایی بیشتر با ترجمه کتاب و مقایسه آن با متن اصلی، فصلهای سیزدهگانه ترجمه را یادآور میشویم: فصل اول: مسأله وحی و کیفیت آن، فصل دوم: قرآن و بحث اعجاز، فصل سوم: نزول و تنزیل قرآن، فصل چهارم: نخستین و آخرین آیات نازل شده، فصل پنجم: شأن نزول آیات، فصل ششم: جمعآوری قرآن، فصل هفتم: تنظیم آیات و ترتیب سورهها، فصل هشتم: اعرابگذاری کلمات قرآن و نقطهگذاری حروف آن، فصل نهم: آیات مکی و مدنی، فصل دهم: ناسخ و منسوخ، فصل یازدهم: آیات محکم و متشابه، فصل دوازدهم: علوم قرآنی، فصل سیزدهم: جنبههای ادبی و جهات بلاغت در قرآن."