چکیده:
خواستگاری رسمی دیرینه و مقدمهای پراهمیت بر پیمان زناشویی است که به لحاظ
برخورداری از مسائل و پارهای احکام مهم نیازمند بررسی، تبیین احکام و پاسخ به
پرسشهایی میباشد که کمتر در کتابهای فقهی و حقوقی بدان توجه شده است. از این رو،
نوشتار حاضر پس از تبیین و بررسی مفهوم و ماهیت خواستگاری، بیان حکم شرعی و حکمت
خواستگاری زن از مرد، به بیان مسائلی چون جواز نظر به همسر آینده و قلمرو و شرایط
آن، موانع خواستگاری، ممنوعیت خواستگاری از نامزد دیگری و خواستگاری ضررآمیز
پرداخته است و در انتهای مقاله پیشنهاد قانونی تدوین مادهای در رابطه با موانع
نکاح بیان شده است.
Proposition is a traditional ritual and an important introduction to marriage contract and because it has drawn some important precepts to itself، we should study and explain its related precepts and problems which have rarely been noticed in jurisprudential and legal works. Thus، the present paper، after elaborating on the concept and nature of proposition، the related precepts، and the reason why a man should propose a woman، discusses over points such as man's permission to glance at his future wife، its limitations and conditions، barriers of proposition، prohibition of proposing others' fiancées، and harmful propositions. Finally، the paper recommends legal suggestions to codify an article for removing the barriers of marriage.
خلاصه ماشینی:
"[1] سؤالهایی در این رابطه مطرح است، از آن جمله اینکه مفهوم دقیق و طبیعت حقوقی خواستگاری چیست؟ آیا اقدام زن به خواستگاری از مرد هم پذیرفتنی است؟ قلمرو و شرایط نظر به دختر خواستگاری شده چیست؟ رابطه زن و مرد در این مجال چگونه است؟ و خواستگاری با چه محدودیت و موانع شرعی یا قانونی روبهرو است؟ از جمله پرسشهایی است که به لحاظ توسعه جوامع، شرایط زمانی حاضر و کثرت ابتلا از یک سو و ضرورت رعایت حریم شرعی در روابط افراد و جلوگیری از تضییع حقوق آنان از سوی دیگر، لازم است به دقت بررسی و پاسخ داده شود و در پی آن مقررات مناسب تدوین گردد.
(عاملی، 1412ق: ج1، ص52) بنابراین معلوم میشود احراز بعضی خصوصیات و پارهای شرایط به اقتضای ادله و ارتکاذ عقلی جهت استفاده از حکم مزبور (مشروعیت نظر افکندن به زنی که ازدواج با او قصد شده است) بنا بر دلایل ذیل ضروری است: اولا: باید امکان تحقق ازدواج بالفعل فراهم باشد؛ یعنی مانعی در مسیر انعقاد عقد نکاح شرعی با زن خواستگاری شده نباشد.
(محمد ابوزهره، بیتا: ص59) فقه شیعه نسبت به این مسئله دو نظر داده است؛ عدهای از فقها از جمله شیخ طوسی و شهید اول براین باورند که خواستگاری از چنین زنی (مخطوبه دیگری) حرام میباشد، (به نقل از حلی، تذکره الفقها، 1404ق: ج2، ص57 ؛ عاملی، 1406 ق: ص114) از آنجا که این عمل از سوی پیامبر (ص) منع و نهی شده و نهی ظهور در حرمت دارد؛ لذا گروهی دیگر از فقها این عمل را تحریم نکردهاند (نجفی، بیتا: ج30، ص124) و فقط بعضی مانند شهید ثانی به کراهت آن نظر دادهاند."