چکیده:
بهترین طریق دستیابی به معارف عظیم قرآنی، بررسی موضوعی آیات الهی است؛ به ویژه اگر
هم به نحو لغوی و هم محتوایی صورت گیرد. نوشتار حاضر جهت کشف قاموس ازدواج در قرآن،
سعی کرده است تمامی آیات مرتبط با ازدواج را، چه از حیث واژگان و چه از حیث محتوا،
استقراء کرده و آنها را تحت رئوس مباحث ازدواج فهرستبندی نماید. در ذیل این
عناوین، برخی از دیدگاه مفسران بیان میشود و در موارد اختلافی، اقوال مختلف مورد
بررسی قرار میگیرند. محورهای اساسی در این پرداخت عبارت است از: معناشناسی نکاح،
اهمیت و ضرورت نکاح، منشأ طبیعی ازدواج، آثار و فواید ازدواج، خواستگاری، ملاکهای
انتخاب همسر، احکام مرتبط با ازدواج و سنن جاهلیت در ازدواج.
The best way for accessing the great Quranic knowledge is the study of divine verses both literally and content-wise. To discover the truth behind marriage in the Quran، the present paper has attempted to extract all verses related to marriage، literally or content-wise، and classified them under headings related to marriage. Under these headings، the viewpoints of some interpreters are expressed and the diverging points are discussed. The basic classifications are a semantic study of marriage، the importance and necessity of marriage، the natural origin of marriage، the advantages of marriage، proposals، the criteria for spouse selection، precepts concerning marriage، and marriage traditions in Jāhilia.
خلاصه ماشینی:
"در این زمینه روایات زیادی نیز وارد شده است که به یک نمونه اشاره میشود: «عن ابی عبدالله قال: من زوج اعزبا کان ممن ینظر الله الیه یوم القیامه» (حر عاملی، 1409ق: باب12، ح1) ج ـ عدم هراس از فقر مالی؛ خداوند متعال میفرماید: «ان یکونوا فقراء یغنهم الله من فضله» (نور،32) اگر علت ازدواج نکردن فقر باشد، خداوند آنها را بینیاز خواهد کرد و به زندگی آنها نظری خواهد کرد؛ بنابراین هرگز نباید ترس از فقر، مانعی برای ازدواج باشد.
قرآن کریم میفرماید: این انس و مودت را ما در کانون ازدواج و همسری قرار دادهایم و زن و شوهر را مأنوس و محبوب یکدیگر قرار دادیم؛ «و من آیاته ان خلق لکم من انفسکم ازواجا لتسکنوا الیها و جعل بینکم مودة و رحمة ان فی ذلک لایات لقوم یتفکرون» (روم،21) بر طبق آیهی فوق مشخص میشود که نزدیکی رابطه میان زن و مرد، فقط از جهت شهوانی نیست، بلکه به سبب مودت و رحمت است و از همین باب مقصود اینگونه روایات روشن میشود: «من اخلاق الانبیاء حب النساء.
» (انبیاء، 74) برطبق آیه «الخبثیات للخبیثین و الطیبات للطیبین» استفاده میشود که زنان هرزه و آلوده برای مردانیاند که همانگونه هستند؛ همچنین زنان عفیفه و پاکدامن نیز برای مردانیاند که همانگونه هستند و احتمالا از همین باب، روایات وارده در نهی از تزویج شاربالخمر و ازدواج با زنان ناپاک و آلودهدامن مطرح شده است: ـ «قال رسول الله (ص) شارب الخمر لایتزوج اذا خطب» (حرعاملی، 1409ق: کتاب النکاح، باب29، مقدمات نکاح، ح2) ـ «عن محمد بن مسلم عن ابی جعفر (ع) قال سألته عن الخبیثه أتزوجها قال: لا» (همان: باب14، مایحرم بالمصاهره و نحوها، ح3) ج ـ لغو ملاکهای جاهلی و ارزشهای طبقاتی اسلام و قرآن هرگز موقعیت اجتماعی و ارزشهای طبقاتی را در هیچ امری ملاک قرار نداده است."