چکیده:
با طرح مباحث جدید در پیشنویس رهنمودهای کلی سومین برنامهء توسعهء اقتصادی،اجتماعی و فرهنگی کشور ازجمله اتخاذ استراتژی جهش صادراتی با بهکارگیری سیاست استراتژیک تجاری،برای بسیاری از دستاندرکاران تولید و تجارت این پرسش مطرح شده است که چرا در این زمان بحث استراتژی یاد شده طرح میشود.در پاسخ به این پرسش اصولی، میبایست نگاهی به موقعیت اقتصادی-تجاری جهان و نقش و سهم ایران در آن داشت.ایران اسلامی با داشتن حدود یک درصد جمعیت جهان،منابع عظیم زیر زمینی،استعدادهای بالقوه و بالفعل برای دستیابی به رشد و توسعهء پایدار و...،میبایست سهمی شایسته در تجارت و اقتصاد جهانی کسب کند. از سوی دیگر ورود سالانه بیش از هشتصد هزار نفر به بازار کار و ایجاد اشتغال مولد برای آنها با توجه به سطح دانش و تخصص حرفهای را ضروری مینماید.نبود مشاغل مولد در افزایش تولید ناخالص داخلی،نهتنها اشتغال کاذب که دشمن امنیت اقتصادی است را ترویج میکند،بلکه موجبات گسترش زمینههای فساد اقتصادی،اجتماعی و اخلاقی در جامعه را فراهم میآورد.این امر با روح اسلام ناب محمدی که ایجاد اشتغال سالم و تأمین زمینههای لازم برای تعالی انسان است.مغایرت دارد.لذا مسؤو لان و برنامهریزان نظام از یک سو به موضوع دستیابی به رشد و توسعهء اقتصادی پایدار و از سوی دیگر به ایجاد زمینههای مناسب رشد فرهنگی-اقتصادی نیروی کار توجه دارند. در همین راستا،در سومین برنامهء پنج سالهء توسعهء اقتصادی کشور تأکید بر اتخاذ استراتژی جهش صادراتی با بهکارگیری سیاست استراتژیک تجاری مورد اهتمام قرار گرفته است. در این گزارش به تحو لات اقتصاد جهانی و نقش ایران در نظام اقتصادی- تجاری بین المللی دو دهه اخیر توجه داریم تا بتوانیم به تحلیل منطقی از اتخاذ راهبردهای تازه اقتصادی-تجاری دست یابیم.
خلاصه ماشینی:
"هرچند که این نقش با توجه به توانمندیهای بالقوه و بالفعل اقتصادی این کشورها،سهمی شایسته و درخور تلقی نمیشود،اما درهرحال این حضور فزاینده در عرصه اقتصاد بین المللی منجر به آن شده است که میزان رشد اقتصادی کشورهای این گروه از اوایل دهه 1990 به سرعت افزایش پیدا کند و در دورۀ زمانی 97-1990 به 6 درصد برسد.
البته دستیابی به میانگین رشد اقتصادی بالاتر،نهتنها تحت تأثیر افزایش نرخ پسانداز در این کشورها طی دورۀ مورد بررسی(در سطح 26/2 درصد)بوده، بلکه ممالک مورد بحث فضای قانونی و اقتصادی مطمئنی را برای بهرهگیری گستردهتر از سرمایههای خارجی فراهم ساختند و توانستند در تقسیم بین المللی کار،جایگاه بالاتری کسب کنند.
ادغام بازارهای بین المللی سرمایه و گسترش تجارت جهانی موجب شد که این بحران به سرعت بر اقتصاد دیگر کشورها نیز کمابیش تأثیرگذارد و دورنمای رشد اقتصادی جهان را محدود نماید.
اما در این میان جایگاه و نقش ایران در عرصه اقتصاد و تجارت جهانی چیست و چه باید باشد؟عملکرد اقتصاد ایران در سالهای اخیر با وجود افزایش سرمایهگذاری در بنیانهای اقتصادی کشور پس از خاتمۀ جنگ تحمیلی،گرچه روند رو به رشدی را نشان میدهد،اما اصلاحات انجام شده حتی در قیاس با میانگین عملکرد کشورهای در حال توسعه،ضعیف به نظر میرسد.
لذا اصلاح قوانین بهویژه در بخش تجارت خارجی و جذب سرمایهگذاریهای داخلی و خارجی و نیز کمک به تقویت قدرت رقابت اقتصاد ملی در عرصه بین المللی برای افزایش سهم در تجارت جهانی ضرورت دارد."