خلاصه ماشینی:
"بنابراین بگفتهء ابن خلدون پدران و آموزگاران باید در تربیت فرزندان و شاگردان خود از بذل هیچ کوششی دریغ ننماید و دل آنانرا از ابراز عواطف پاک و بیشائبه شاد نمایند و با ملاطفت و شفقت و دلسوزی به پرورش و آموزش آنان همت گمارند8در اینجا ملاحظه مینمائیم که ابن خلدون مانند امام غزالی تربیت کودک را برمبنای علمی مورد تجزیه و تحلیل قرار می- دهد در این زمینه دستوراتی ارزنده به مربیان و آموزگاران میدهد و با روش تجربی روی مسألهء روانشناسی کودک تکیه میکند و ثابت مینماید که چگونه تشدد و خشونت در انحراف تربیت کودک موثر است و او را به بدترین صفت که منشاء همهء رذائل و پلیدیهای خوی انسانی است می- الاید و روانشناسان عصر ما دربارهء تربیت کودک مطالب بسیار ارزنده نوشتهاند و کیفیت رفتار مربی را با کودک عامل نخست در پرورش شخصیت وی معرفی مینماید و توصیه میکنند که نباید رفتار مربی با کودک بنحوی باشد که در وی عقدهء روانی بوجود آورد که در دوران کودکی و جوانی و دوران بزرگسالی این آفت اخلاقی گریبانگیر آنان خواهد بود و بازتابهای گوناگون در روابط اجتماعی آنان بوجود خواهد آورد که بیک نوع بیماری روانی تلقی میگردد9 یکی دیگر از دستورات ابن خلدون در کیفیت برنامهء آموزشی کودکان آن است که نباید فاصلهء زمانی بین درسها به اندازهای باشد که به اصطلاح ذهن دانشآموز را نسبت به مطالب درس گذشته بعید العهد نماید زیرا کمی مدت خود موجب خواهد شد که از تضییع وقت و عمر دانشآموز جلوگیری شود و از سوی دیگر ارتباط ذهنی وی با درس گذشته به فهم درس آینده که خود نوعی رابطهء آموزشی با آن درس دارد کمک شایان می- نماید و میگوید:چنانچه میان دو درس فاصلهء زمانی از حد متداول تجاوز کند محفوظات شاگرد نسبت به درس اول ضعیف گشته و به قسمت فراموشی ذهن سپرده میشود و بدینسان حصول ملکهء آن علم دشوار و غیر مقدور خواهد شد."