خلاصه ماشینی:
"گوشه از طب اسلامی بحثی پیرامون اهوازی و تألیف طبی وی معروف به«ملکی» بقلم:دکتر محمود نجم آبادی معلم دانشگاه تهران موضوع این مقاله بحث و مطالعهای دربارهء طبیب عالیقدر ایرانی علی بن عباس مجوسی اهوازی ارجانی مؤلف کتاب «کامل الصناعة الطبیه الملکی»یا کتاب«ملکی»میباشد.
چنانکه میدانیم آن چهار نفر عبارتند از طبری، رازی،ابن سینا و گرگانی یا بهتر بخواهیم نام آنها را متذکر گردیم این پنج نفر بترتیب قدمت سال عبارتند از: علی بن ربن(یا علی بن سهل یا علی بن زیل طبری،247- 192 هجری قمری-861-807 میلادی)، محمد زکریای رازی(313-215 هجری قمری- 925-830 میلادی)، علی بن عباس مجوسی اهوازی ارجانی(384-338؟ یا 318 هجری قمری-994 یا 930-949؟میلادی) شیخ الرئیس ابو علی سینا(427-370 هجری قمری -1035-980 میلادی) و سید اسمعیل گرگانی(531-434 هجری قمری- 1136-1042 میلادی)، از اهوازی برخلاف محمد زکریای رازی و ابن سینا و گرگانی شرح حال مفصل و مشروح در تراجم احوال دیده نمیشود بلکه فقط چند سطری دربارهء وی در کتب تاریخ طب و اطباء و بعضی تذکرهها آمده است و اصولا همان چند سطر که از مورخ اولی در شرح حال وی آمده عینا دیگران آنرا نقل کرده و اضافه یا اضافاتی بدان ننمودهاند؛بلکه آنچه که از مورخین و مفسرین آمده درباره تألیف وی کتاب«ملکی»میباشد.
ح)معاصرین اهوازی-اگر تاریخ تولد اهوازی را چنانکه مشروحا آمد سالهای 318 یا 338 هجری قمری بدانیم با توجه آنکه سال وفات وی بموجب کتب مورخین و تذکره- نویسان 384 هجری قمری مطابق 994 میلادی است و وی در قرن چهارم هجری قمری یا قرن دهم میلادی زیست میکرده است بنابراین با پادشاهان و رجال و بزرگان و پزشکان قرن چهارم هجری معاصر بوده است."