بیماری جامعه - مجله آئین اسلام سرمقاله

"ما برای تذکر و یادآوری‌ با دلائلی که در دست داریم طبیبان روحانی را بمنشاء بیماری‌ها آشنا مینمائیم تا هم‌اکنون وسائل طبابت را فراهم آورده ولدی‌ المراجعه فورا بمعالجه پردازند ما اگر بخواهیم منشاء بیماری‌ جامعه را بدانیم لازم است قبلا نظری بمنشاء بیماری فردی افکنده‌ و علت نفوذ بیماری را تشخیص دهیم که آیا خود مزاج تولید بیماری‌ مینماید یا علل خارجی مولد مرض است؟پس از مطالعه دقیق‌ بدیهی و آشکار خواهد شد که اگر مزاج در حال اعتدال باشد به هیچ‌ وجه بیماری بآن عارض نمیشود پس تولید مرض از افراط و تفریط است که همان انحراف از حال اعتدال را بیماری گویند نکته قابل دقت‌ اینست که مزاج خود بخود و بدون سبب خارجی از اعتدال منحرف‌ نمیشود بلکه وجود میکروب یا عوارض خارجی دیگر حالت مزاجی‌ را منحرف و شخص را مریض و ناتوان مینماید پس طبیب حاذق‌ کسی است که منشاء بیماری را از میان آن همه عوارض و موجبات جستجو نموده و اصل مرض را آشکار و مشخص سازد."