چکیده:
اگرچه زندگی اجتماعی منحصر به انسانها نیست و حتی حیوانات نیز از آن برخوردارند،
اما آنچه که حیات اجتماعی انسان را از حیات جمعی حیوانات جدا میکند طراوت و
بالندگی است که در حیات انسانی وجود دارد. این بالندگی خود پیامدی است از پیامدهای
نوآوری. انسان با تکیه بر عقل خدادادی و آموزههای وحیانی میتواند دنیای اطراف خود
را طراوت بخشیده و جلوههای نو خلق کند. این نو شدن و بالندگی ابزارهایی دارد که در
این مقاله تلاش شده است تا یکی از ابزارهای مؤثر در پیدایش نوآوری مورد توجه قرار
گیرد و رابطه آن با نوآوری تبیین شود. اینکه «فرهنگ»، به ویژه فرهنگ و ارزشهای
دینی با توجه به ویژگیهای منحصر به فرد، چگونه میتواند راه نوآوری را هموار
نماید، سؤالی است که نبشتار حاضر تلاش میکند بدان پاسخ دهد تا فضایی جامعهشناختی
در مسیر نوآوری باز کند.
خلاصه ماشینی:
"با توجه به این دو نکته، چه عاملی توانسته است این افراد مختلف و دارای دیدگاههای متفاوت را در کنار هم گرد آورد و با کنش متقابل، زندگی گروهی را در قالب جامعه شکل بخشد و علیرغم از بین رفتن انسانها و پدید آمدن افراد جدید، این شکل کلیت خود را حفظ کند؟ به اعتقاد دانشمندان علوم اجتماعی، «فرهنگ» تنها عاملی است که میتواند افراد متعدد را در کنار هم قرار دهد و بنایی به نام «جامعه» به وجود آورد؛ زیرا افراد تنها در پرتو فرهنگ عامه، که توسط غالب افراد پذیرفته شده است، میتوانند ارتباطات و مناسبات میان خویش را سامان بخشند.
پس با توجه به این واقعیت، تولید علم و نهضت نرمافزاری نه تنها سخن گزافی نیست، بلکه کاملا علمی و محققانه است و هر محققی را برمیانگیزد که با توجه به این حقیقت، در تب و تاب قرار گیرد و با توجه به عناصر فرهنگی و ویژگیهای آن، به فکر چاره بیفتد و درصدد حل مسائل اجتماعی و اخلاقی خود برآید و برای تأمین نیازهای خود، دست به سوی غیر دراز نکند؛ چراکه فرآورده او مشکل بتواند حتی معضل خودش را هم به خوبی حل کند، اگرچه واقعیت چیز دیگری را نشان میدهد و معلوم نیست او بتواند نیازهای ما را برآورده سازد.
اما بنابر دیدگاه اسلامی، که فرهنگها و ارزشها را دارای منشأ واقعی و نیز اعتباریاتی میداند که از پشتوانه حقیقی واقعیات نفسالامری برخوردارند و عقل و نقل کاشف آنها هستند، نیز پیوند و پیوستگی فرهنگی سخنی حق و کلامی درست است؛ چه اینکه انسان از عقل برخوردار بوده و آن دسته از ارزشهایی را که با تکیه بر عقل خود به دست آورده میتواند مایه پیوند با فرهنگ اسلامی گردد."