خلاصه ماشینی:
بمنظور فراگرفتن معلومات بدبیرستان و دانشکده میرود،بلکه مقصود نهائی اغلب دانش آموزان و دانشجویان تحصیل گواهینامۀ ختم تحصیلات است از هر راه و بهر وسیلۀ مشروع یا نامشروع باشد.
در نتیجۀ قوت یافتن این فکر سال بسال بطور محسوس سطح معلومات شاگردان پائین میآید و با همه مقررات مبسوط و سختی که هر سال از شورای عالی فرهنگ میگذرد،تقلب در امتحانات بیشتر میشود و البته تا منظور از تحصیل، دریافت گواهینامه باشد بهیچوجه مقررات جلوگیری از تقلب نمیتوانند بکنند.
بعقیدۀ نویسندۀ این سطور که سالهاست در قسمتهای مختلف تعلیمات آموزشگاهها مطالعات و تجربیاتی دارد باید در برنامۀ مدارس دو اصلاح اساسی بشود تا این معایب و نقائص کمکم از میان برود.
1-اهمیت دادن بپرورش و تهذیب اخلاق،چنانکه اگر دانشآموزی در تمام دروس نمرۀ خوب بگیرد ولی نمرۀ اخلاقش خوب نباشد بدریافت کارنامه و گواهینامه موفق نشود.
2-کاستن از ارزش مادی معلومات که موجب این همه فساد اخلاق و تقلب در امتحانات میشود.
-دربارۀ قسمت دوم باز نظریات خود را بتفصیل از نظر خوانندگان ارجمند خواهد گذراند.
عبرت نوش بی نیش نیابی هرگز#هرکجا هست گلی خاری هست در چمن نیز که جای طرب است#نالۀ مرغ گرفتاری هست ظلم بگذار که از بهر تو نیز#دست بیداد ستمکاری هست زنگ از آینۀ دل بزدای#گر ترا دیدۀ بیداری هست ورنه میدان که بجائی نرسی#تا در این آینه زنگاری هست این همه نقش عجب بر در و بام#با تو گوید که جهانداری هست وندر این آمدن و رفتن ما هیچ شک نست که اسراری هست ع-شهری