خلاصه ماشینی:
"در موقع اقامت خود در فرانسه غیر از مقالات جریده عروة الوثقی سید جمال الدین نوشتجات بسیار دیگر در خصوص سیاست ممالک شرق انتشار داد و جریدهءنگاران انگلیسی اغلب مطالب آنرا در صفات جراید خود بتکرار طبع کرده و نظریات عمومرا نسبت بآن جلب میکردند قضیهء مهمی که در ایام اقامتش در پاریس اتفاق افتاد و یک بر صد بر اسم شهرتش افزود مباحثهء او در جراید و مجلات فرانسه با ارنست رنان عالم معروف و فیلسوف عظیم الشان فرانسوی بود راجع بحقیقت اسلام و توافق آن با تمدن امروزه اصل موضوع از اینجا شروع شد که در سال 1300 هجری رنان فوق الذکر در دار الفنون سربن کنفرانس مفصلی در تحت عنوان«اسلام و علم»داده بیاناتش در اغلب جراید مملکت منتشر گردید رنان در تمام نطقهای خود سعی کرد تا ثابت کند که اساس و قوانین موضوعه در اسلام مخالف و منافی علم و تمدن امروزه است،ولی جمال الدین که حقیقتا از اساس اسلام مطلع بود جواب مفصل بر رد عقاید او در یکی از جراید مهم فرانسه موسوم به ژورنال دودبا انتشار داد و دلایل محکمی اقامه نمود."