خلاصه ماشینی:
"وجه تسمیه علم عقاید به کلام در مورد علت نامگذاری این علم به علم کلام وجوه مختلفی ذکر شده است، اکنون به طور اجمال به بررسی و نقد آنها میپرازیم: 1-بحث حدوث و قدم کلام الهی گروهی بر این عقیدهاند که چون یکی از جنجالیترین موضوعات مورد بحث در این علم، حدوث و قدم کلام الهی بوده که به وقوع حوادث ناگواری نیز انجامیده، لذا اصطلاح کلام در مورد این علم شهرت یافته است.
(8) بنابراین اگر مقصود کسانی که بحث و مجادله پیرامون مسأله کلام الهی را وجه نامیده شدن علم کلام دانستهاند این است که در رابطه با این مسأله منازعات کلامی، رنگ مخاصمات سیاسی به خود گرفت و موجب قتل و کشتار گردید، چنانکه از عبارت شهرستانی و مواقف بدست میآید * ، صحیح نیست، زیرا این حوادث، مربوط به قرن سوم هجری است، با آنکه اصطلاح کلام در قرن دوم شایع بوده است.
این وجه را میتوان مناسبتترین وجوه یاد شده دانست، به دلیل اینکه با واقعیت علم کلام تطابق دارد، زیرا مناظره با مخالفان در علم کلام نقش عمدهای را ایفا میکند، و از طرفی با تاریخ و علل پیدایش آن نیز مطابقت دارد، چون یدایش کلام اسلامی به معنای بحث و گفتگو در زمینه عقاید دینی است و ظهور فرقههای کلامی که از اواخر قرن اول هجری آغاز میگردد با مناظره و جدل همراه بوده است و بلکه باید گفت در دورههای قبل از آن و حتی عصر رسالت نیز بخش عمدهای از مباحث کلامی را مناظرات و مجادلات تشکیل میدهد، بنابراین وجه اخیر صحیحترین وجه تسمیه علم کلام به این نام بشمار میآید."