خلاصه ماشینی:
"به دنبال این مذاکرات بود که وزارت امور خارجه ژاپن به یک دیپلمات جوان ماموریت داد از طریق هنگ کنک و هندوستان و خلیج فارس وارد بوشهر شود و پس از عبور از جنوب ایران خود را به تهران رسانده و به حضور ناصر الدین شاه قاجار بار یابد و رسما روابط ژاپن با ایران را پیریزی کند.
3 اما این نخستین سفیر رسمی ژاپن که از بوشهر و دشتستان عبور کرد چه کسی بود و تا قبل از سفر به جنوب ایران چه سرگذشتی را پشت سر گذاشته بود؟ نگاهی به سالهای جوانی زندگی اولین سفیر ژاپن در ایران یوشیدا ماساهارو(باید توجه داشت که ژاپنیها برعکس ملل اروپایی و ما ایرانیان،که نام فامیل را از غربیها اخذ کردهایم،در آغاز اسم خانوادگی و سپس نام کوچک خود را میآورند.
هوتس نه تنها طبقه دوم منزلش را در اختیار ژاپنیها گذاشت؛بلکه کمکاهی بسیار دیگری نیز به شخص یوشیدا و همراهانش کرد، پس از چند روز اقامت در بوشهر،یوشیدا که دید هنوز از کشتی ژاپنی و برخی از اعضای هیات خبری نیست،از فرصت استفاده کرد و با یک کشتی کمپانی هند شرقی انگلستان،به اتفاق دو نفر دیگر راهی عراق شد تا از بصره، بغداد و آثار باستانی ویرانههای تمدن بابل دیدن کند.
از ژاپنیهایی که در عصر قاجار به ایران مسافرت کردند چند سفرنامهء دیگر نیز به زبان ژاپنی قدیم موجود است،(مانند سفرنامههای فوروکاوا و یاساماسا فوکوشیما (Yasamasa Fukushima)33که در آنها دربارهء بوشهر نیز سخن رفته است که امیدوارم در آینده این متون ارزشمند و تاریخی به فارسی ترجمه و منتشر شود."