چکیده:
جهانی شدن یکی از مفاهیم و پدیدههای مؤثر زندگی اجتماعی ـ سیاسی در هر دو جنبه
داخلی و خارجی و در حوزههای مختلف اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی است.
تأثیرگذاری این پدیده در جوامع مختلف مشهود، و جامعه ایران نیز از این قاعده مستثنی
نبوده است. نوشتار حاضر با نگاهی به مفهومشناسی جهانی شدن و اصلاحطلبی، به بررسی
تأثیرات جهانی شدن بر گفتمان اصلاحطلبی، با تحلیلی گفتمانی در جامعه ایران در
حوزههای سیاسی، فرهنگی و اجتماعی میپردازد. در این مقاله ادعا شده است که گفتمان
اصلاح طلبی با تأثیرپذیری از جهانی شدن، در صدد تبیین هویت خود با توجه به
مؤلفههای جهانی شدن و بومی کردن آنها ضمن در نظر داشتن جنبههای اسلامی بوده است.
خلاصه ماشینی:
"در مورد گفتمان اصلاحطلبی باید گفت که دال مرکزی و هدف اصلی جنبش اصلاحی دوم خرداد تقویت سازوکارهای مردمسالاری است که میتوان گفت این هدف با مقتضیات پدیده جهانی شدن همآهنگی دارد و آرمان مردمسالاری این جنبش روز آمد و جهاننگر است، حال اینکه چرا آرمان دموکراسی میتواند پاسخگوی نیازهای داخلی باشد، مهمترین نیاز جامعه ایران را ثبات سیاسی کشور در اوضاع متحول جهانی امروز میدانند و در چهارچوب سازوکارهای مردمسالاری این امکان فراهم میشود که تنوع افکار و سلایق موجود در جامعه نادیده گرفته نشود و این اندیشه حتی برای کسانی که از حکومت غیر دموکراتیک دینی هم دفاع میکنند تنها راه دفاع از این اندیشه را تن دادن به دموکراسی میداند، زیرا پیاده کردن اندیشه تنها راه دفاع از آرمان مردمخواهی و رضایت و همراهی مردم است.
نقش پدیده جهانی شدن در طرح ایده گفتوگوی تمدنها را میتوان از دو زاویه بررسی کرد: اولا، روند جهانی مانند جهان شمول شدن حقوق بشر، دموکراسی و جامعه مدنی جهانی کشورها را در برقراری روابط با سایر بازیگران نظام بینالملل ناگزیر به پذیرش قواعد فوق که براساس گفتوگو و دیالوگ بنا نهاده شده است، کرده است.
برای بررسی تأثیرپذیری این گفتمان از گفتمان مدرنیته میتوانیم به گفته یکی از نظریهپردازان آنها اشاره کنیم: حمیدرضا جلائیپور در کتاب جامعهشناسی اجتماعی میگوید: این سخن که گفته میشود جنبش دوم خرداد تئوری ندارد از حرفهای به ظاهر عالمانه و زیبا و در واقع بیپایه و نسنجیده است، زیرا متفکران تولید کننده مدرنیته، از کانت تا هابرماس و بعد از آن، تنها متفکران غربی نیستند، بلکه متفکران و روشنفکران همه جهانیان و از جمله جنبش دوم خرداد هستند."