چکیده:
قتل،کفر،لعان و ولادت از زنا از جمله عواملی است که قانون ایران آن را جزو موانع ارث میداند؛هر چند علما و فقها در تعیین موانع ارث یک سخن نیستند و نویسندگان قانون مدنی موانع ذکر شده را بر اساس نظر مشهور بیان کردهاند.
قتل تنها مانعی است که در اکثر کشورهای اسلامی و غیر اسلامی به عنوان یکی از علل عدم انتقال ترکه از مورث به وارث بیان شده است و شاید حکمت آن،جلوگیری از تحقق بعضی نیات سوء بوده که انگیزههای مادی عمدهترین داعی ارتکاب جرم است.بر همین مبنا قتل عمد(مباشرتا و به تسبیب)مانع ارث خواهد بود.این مقاله کوشیده است ضمن بررسی انواع قتل،موارد مانع ارث را بررسی نماید.
خلاصه ماشینی:
"حال،این سؤال پیش میآید که اگر شخص وارث برای رسیدن به هدف نامشروع خویش که همان دستیابی به ماترک مورث از راه غیر قانونی است،به قتل مورث خویش اقدام نماید،ولی به دلایلی موفق نشود،آیا در چنین مواردی میتوان گفت که وی ممنوع از ارث خواهد بود؟ با توجه به تعریف قتل و همچنین متن مادة 880 قانون مدنی،قانونگذار تنها قتل را جزء موانع ارث دانسته است و از لحاظ حقوقی،نمیتوان به اعمال مقدماتی که قاتل جهت کشتن فردی از قبیل زخم زدن یا سم ریختن در غذا و...
حال،اگر کسی قبل از اجرای حکم از طرف مجری قانون به قتل پدر خود که مهدورالدم است،اقدام نماید،آیا مانعیت ارث شامل وی خواهد شد؟ در جواب باید گفت:هر چند در ابتدا به نظر میرسد با توجه به تبصرة 2 مادة 295 قانون مجازات اسلامی که بیان میدارد در صورت اثبات مهدورالدم بودن مقتول،قصاص و دیه از قاتل ساقط میشود،میتوان نتیجه گرفت نه تنها قصاص و دیه از قاتل ساقط میشود،از ارث مقتول محروم نمیگردد(نظریههای شمارة 6779/7-5/8/82 و 5815/7-9/7/82 ادارة حقوقی قوة قضائیه).
حال،این سؤال ممکن است مطرح شود که اگر سقط جنین به منظور از میان برداشتن حاجب از کل یا بعض ارث واقع شود،آیا در چنین فرضی،قتل حاجب از تمام یا بعض ارث،در حجب قاتل تأثیر میگذارد و حجب او را رفع مینماید یا اینکه قتل حاجب مانع از ارث بردن قاتل از متوفی میگردد؟1 با دقت در مادة 880 قانون مدنی که طبق آن،کسی که مورث خود را عمدا بکشد،از ارث او ممنوع میشود،به نظر میرسد منظور از قتلی که از جمله موانع ارث شمرده شده است،قتلی است که پیش از آن به طور مستقیم از مقتول به قاتل ارث برسد و در واقع،ممنوعیت قاتل از ارث در رابطة بین وارث و مورث قابل تصور است."