چکیده:
چکیدهبر اساس منشور سازمان ملل متحد، شورای امنیت دارای 10 عضو غیردایم و 5 عضو دایم است. اعضای دایم شورا دارایحق «وتو» هستند. از ابتدای تأسیس سازمان تاکنون، نسبت به این حق، نظریات متفاوتی اظهار شده و بیشتر این نظریات،مخالف این حق بودهاند. اکنون، که این مخالفتها شدت یافته، برخی از کشورها مدعی استحقاق برخورداری از حق وتوهستند. علاوه بر ایرادهای حقوقی و تناقضات نظری و عملی، حق وتو از دیدگاه اسلام نیز پذیرفته نیست؛ زیرا این حق براساس قدرت قدرتمندان آن زمان و در قالب یک قانون، به پنج کشور اعطا شده و موجب تسلط و تفوق بر سایر کشورهاگردیده است. از اینرو، برای بررسی این حق و جایگاه آن در اسلام، «قانون و قانونگذاری»، «قدرت» و «اصل ولایت و عدمولایت» با رویکردی دینی و اسلامی بررسی و بر اساس هریک، ناسازگاری حق وتو با اسلام و عدم مشروعیت آن اثباتمیشود.
خلاصه ماشینی:
"تعریف «حق وتو» حق وتو ناشی از بند 3 ماده 27 منشور سازمان ملل متحد است که میگوید: تصمیمات شورای امنیت راجع به سایر مسائل [مسائل مربوط به غیر آیین کار] با رأی مثبت نه (9) عضو، که شامل آراء تماماعضای دایم باشد، اتخاذ میگردد.
بدینروی، قدرت مبنای صحیحی برای اعطای امتیاز عضویت دایم و نیز حق وتو نیست؛ زیرا وقتیقدرت اساس باشد، قانون و حقوق و از همه مهمتر، عدالت رنگ میبازند و کشور قدرتمند تنها در صورتی به قانونپایبند خواهد بود که منافع خود و همپیمانانش تأمین شود؛ یعنی در صورت به خطر افتادن این منافع، هیچ تفاوتی بین قبلاز تدوین منشور و تأسیس سازمان با بعد از آن نخواهد بود و همچنان قدرت وسیله تسلط و تجاوز به حقوق دیگرانخواهد بود.
» 3 نقد و بررسی: این استدلال نیز مردود است؛ زیرا اولا، در صورت تعارض منافع دو کشور، که عضو دایم شورا باشند،تصمیمگیری شورای امنیت به مراتب دشوارتر از زمانی است که دو کشور فاقد حق وتو با هم اختلاف داشته باشند؛ زیرادر حالت اول، شورا با یک بنبست مواجه خواهد بود و هیچگاه نمیتواند اقدامی علیه یکی از اعضای دایم انجام دهد؛چراکه با وتوی آن از طرف آن عضو دایم مواجه خواهد شد.
. تناقض: این بند گرچه از عدم تمایز از حیث نژاد، جنس، زبان و یا مذهب سخن رانده، ولی در عمل، دستکم یکپنجم جهان را نادیده انگاشته است؛ زیرا مسلمانان جهان حتی از داشتن یک رأی ویژه (حق وتو) محروم ماندهاند و هرجا منافع مسلمانان در خطر باشد، که غالبا طرف مقابل یکی از این پنج عضو، به ویژه آمریکا است، مسلمانان شاهد وتویقطعنامههای شورای امنیت هستند و منشور سازمان ملل متحد نیز این امتیاز را نهادینه کرده است."