چکیده:
چکیده«مهریه» که تأسیس آن به منظور کمک به تثبیت و تحکیم پیوند زناشویی بوده، امروزه به عنوان یکی از معضلات بزرگاجتماعی و وسیلهای برای استفاده ناصحیح عدهای برای رسیدن به مقاصد مالی و نیز مانع تحقق یافتن ازدواجها گردیدهاست. تأکید بر مهریه توسط برخی از آیات، روایات و موادی از قانون مدنی ایران گرچه بیانکننده اهمیت مهر و حمایت ویژهاز زنان است، اما به دلیل اجرای ناصحیح آن، مورد سوء استفاده افراد سودجو قرار گرفته است. از اینرو، برخی از زنان وخانوادهها یگانه راه وصول به مقاصد مادی را تن دادن به ازدواج با تعیین مهریههای سنگین پنداشتهاند، با این استدلال کهمهریه سنگین رمز بقای زندگی مشترک و مانع از اقدام مردان بر طلاق زنان است. در حالی که این نگاه نادرست به مهریه،ضمن آنکه از قداست مهریه کاسته و تأسیس آن را زیر سؤال برده است، موجب متزلزل شدن ازدواجها و تحقق یافتنطلاقهای زودهنگام شده است. نویسنده این مقاله میکوشد با استفاده از مستندات قانونی و شرعی و نیز تحلیلهای مناسب اثبات نماید که جنبههایتربیتی و ارزشی عقد ازدواج به مراتب بیش از مسائل مادیاند و سزاوار نیست به این نهاد مقدس صرفا از زاویه مالینگریسته شود و بنیان خانواده بر این اساس استوار گردد.
خلاصه ماشینی:
"چنانچه قبل و بعد از عقد موضوع و مقدارمهر مورد توافق طرفین قرار نگیرد، شأن و منزلت زوجه از نظر خانوادگی و اجتماعی معیار تعیین مقدار مهر است که نوعاول را «مهرالمسمی» و نوع دوم را «مهرالمثل» نامیدهاند.
4 اما این نظر در مقابل مشهور ووجود قول به اجماع است که پس از تمکین، حق امتناع از زن را سلب مینماید و نیز روایت معتبر از محمدبن مسلم ازامام باقر علیهالسلامدر مورد مردی که با زنی ازدواج نموده و پس از آن با او آمیزش کرده، سپس مهر خود را مطالبه کند کهفرمودند: هر گاه دخول صورت گرفت، مهر نابود میگردد و نمیتواند استوار بماند.
اما باتوجه به اینکه احکام شرعی بر اساس مصالح و مفاسد واقعیاند و فلسفه احکام در اغلب موارد، بیرون از توان عقل استو عقل قدرت درک آنها را ندارد، عقل به تنهایی نمیتواند منشأ قضاوت و حکم قرار گیرد، ضمن اینکه شهرت، اجماع ووجود روایات معتبر مانند روایت مذکور از محمدبن مسلم از امام باقر علیهالسلاممبنی بر سقوط حق امتناع زن با یک یا چند بارآمیزش از روی اختیار، میتوانند مستندات محکمی در این خصوص باشند.
3 نتیجه گرچه پرداخت مهریه یک حکم تأسیسی از طرف اسلام و هدیهای از جانب شوهر به زن است که این خود حاکی ازتوجه ویژه به زن به شمار میرود، ولی باید توجه داشت درجه اهمیت آن به حدی نیست که به عنوان یک ابزار علیهزندگی زناشویی مورد استفاده قرار گیرد."