چکیده:
یکی از حوزههای نظریهپردازی آیةالله معرفت اندیشه و فقه سیاسی اسلام بوده است.
ایشان با توجه به ارتباط شاگردی با حضرت امام و شرکت در دروس ولایت فقیه ایشان در
این موضوع همراهیهای زیادی با امام داشتهاند. در این مقاله سعی شده است موارد
اختلاف نظر ایشان با استاد و نوآوریهای ایشان ذکر شود. دیدگاههای ایشان دربارة
مبانی ولایت فقیه، دلایل و محدودة اختیارات بطور خاص مورد توجه قرار گرفته است.
خلاصه ماشینی:
"در جای دیگر در مصاحبهای که با کنگرة امام خمینی و حکومت اسلامی انجام دادهاند گفتهاند: نه انتصاب مطلق است و نه انتخاب مطلق، بلکه انتخابی مردمی تحت رهنمود شرع، یعنی شرع اوصاف آن را ذکر کرده ولی تطبیق این اوصاف و شناسایی و بیعت کردن به خود مردم واگذار شده است (1378: 10/438ـ 439).
حضرت امام در تبیین حدود و اختیارات فقیه در دروس نجف اشرف میفرماید: نتیجة همة آنچه ذکر کردیم آن است که برای فقیه همة آنچه برای امام معصوم ثابت است ثابت میباشد، مگر اینکه دلیل قائم شود که اختیارات آنها از جهت ولایت و سلطنت آنها نیست، بلکه مربوط به جهات شخصی آنها به سبب شرافت آنان بوده باشد، یا اینکه اگرچه دلیل دلالت میکند که شیئی خاص از جهت شئون حکومتی و سلطنت برای معصوم ثابت است، با این حال اختصاص به امام معصوم دارد و از آن تعدی نمیشود، کما اینکه این مطلب در جهاد غیر دفاعی مشهور است، اگرچه در آن نیز جای بحث و تأمل است (خمینی، 1379: 2/635).
اما حضرت امام، به رغم شرایط حساس جامعه در دوران جنگ، برای زدایش اینگونه برداشتها از ذهن مسئولان در بیانی صریح محدودة ولایت را چنین بیان کردند: از بیانات جناب عالی در نماز جمعه این طور ظاهر میشود که شما حکومت را به معنای ولایت مطلقهای که از جانب خداوند به نبی اکرم واگذار شده و اهم احکام الهی است و بر جمیع احکام فرعیة الهیه تقدم دارد صحیح نمیدانید و تعبیر به آنکه اینجانب گفتهام «حکومت در چهارچوب احکام الهی دارای اختیار است» به کلی بر خلاف گفتههای اینجانب است."