چکیده:
در قرآن عناوین بسیاری مطرح شده که مفهوم دوستی را بیان میدارد و به نوعی به آن سفارش میکند،بدینسان به وحدت و همدلی و انسجام جامعه اسلامی فرا میخواند.تعدد این عناوین اهمیت دوستی و لزوم وحدت جامعه اسلامی را نشان میدهد و دوستی را حتی تا آخرت امتداد داده، علاوه بر نتایج دنیوی،نتایج اخروی نیز بر آن بار میکند.نویسنده با نگاه وحدتگرایانه این واژهها را مورد بررسی قرار داده است.
خلاصه ماشینی:
"از جمله مواردی که در قرآن،کلمه خلیل مورد استفاده و توجه واقع شده،آیهای است که در آن،افرادی که در قیامت به خاطر دوستهای دنیا که موجب گمراهی و عذاب و خسران آنان شده حسرت میخورند و میگویند کاش فلانی را به عنوان دوست و رفیق انتخاب نکرده بودیم: یا ویلتی لیتنی لم اتخذ فلانا خلیلا (فرقان82/)هرچند که در خصوص«فلانا»تفاسیر و دیدگاههای متعددی،همچون منافقان،یا افراد خاص، شیطان،دوست بد یا خویشاوند گمراه و نظایر آن به چشم میخورد،از اهمیت دوستی که اثر آن در قیامت نیز دامن فرد را نیز میگیرد نمیکاهد؛زیرا قدر مشترک همه این دیدگاهها زیانآور بودن برخی از دوستیهای دنیوی است که حسرت در آخرت را به دنبال دارد و موجب دشمنی در آخرت میشود.
کلمه رفیق در قرآن در خصوص همنشینیهای برخی از افراد در بهشت به کار رفته و به صورت تعجب در معنای جمع به کار رفته و از گروهی که با آنان همنشینی صورت میگیرد،یعنی پیامبران،راستگویان، شهیدان و نیکوکاران با عنوان«حسن اولئک رفیقا»تعبیر شده و گفته شده: و من یطع الله و الرسول فاولئک مع الذین انعم الله علیهم من النبیین و الصدیقین و الشهداء و الصالحین و حسن اولئک رفیقا (نساء96/)؛هرکه مطیع خدا و رسول خدا باشد با کسانی[محشور] خواهد بود که خداوند آنان را مورد لطف و انعام خویش قرار داده است[که عبارتاند] از:پیامبران و راستگویان و شهیدان و نیکوکاران،و چه نیکو دوستانی هستند آنان.
این آیه با بیانی که گذشت اهمیت دوستی را در قیامت نتیجه میدهد و به موجب برخی از روایات در ذیل تفسیر این آیه،اهمیت دوست در دنیا و آخرت نتیجه گرفته شده است."