خلاصه ماشینی:
"در صورت پذیرش این ادعا, آیا در عمل و در مقام اثبات, تجربه شکل گیری همزمان دو پارادایم در فقه ـ به صورت عام ـ رخ داده است یا نه؟ درباره مسئله نخست, باید توضیح داد که به نظر می رسد همزمانی دو پارادایم, تنها هنگامی امکان پذیر نخواهد بود که این هر دو, از منظری یکسان و بر موضوعی واحد, مؤثر واقع شوند, ولی اگر به جای موضوعی کم وسعت و کوتاه دامن, عرصه ای فراخ و چند ضلعی مانند فقه را روی میز مطالعه خود داشته باشیم و به جای منظری واحد, پی جوی تأثیرگذاری های پارادایم ها از مناظر مختلف بر حوزه های درون فقهی گردیم, همزمانی دو پارادایم به لحاظ نظری با مشکلی رو به رو نخواهد شد; هرچند که برای اثبات عملی آن, باید شواهد و قراینی متقن و کامل ارائه شود.
گفت وگوهایی از این دست, ممکن است در نقطه آغاز و گام اول, دستمایه های چندان فربهی برای به بحث گذاشتن در مقابل همدیگر نداشته باشند, ولی اگر نقطه عزیمت را بر جایی درست بنهند و با تأکید بر مباحث مشترک در هر دو پارادایم, به مطالعه و گفت وگو بر محور خویش روی آورند, بی گمان زمان به نفع آنان به جلو خواهد رفت و در پس تعامل علمی آن ها در هر گام از گفت وگو, بسترهای بیش تری برای بحث و تبادل نظر میان آن ها خلق خواهد شد; بسترهایی که این بار برخلاف مباحثات پراکنده و غیر علمی میان دو پارادایم, این فرصت را خواهند یافت تا علاوه بر ارتزاق از محیط بسته پارادایم دلخواه آفریننده خود, با اشعار و توجه به پارادایم مورد علاقه طرف گفت وگو نیز شکل بگیرند."