چکیده:
در تشکیل پرونده کیفری، عوامل متعددی دخالت دارند که از مهمترین آنها، ضابطین
دادگستری میباشند. شناخت حقوق و تکالیف این دسته از مأمورین که در شکلگیری
پرونده کیفری، بویژه در مراحل اولیه و تحقیقات مقدماتی، مؤثرند، در نحوه قضاوت
مراجع درباره عملکرد آنان، نقش بسیار دارد.
در این مقاله سعی شده است در حد امکان، جایگاه قانون ضابطین دادگستری تعیین و
حقوق و تکالیف آنان مورد بررسی قرار گیرد.
خلاصه ماشینی:
"حال، سؤال این است که با توجه به مفاد 15 قانون آیین دادرسی دادگاههای عمومی و انقلاب در امور کیفری که ضابطین دادگستری را برشمرده، ضابطین دادگستری، کدام یک از عناصر نیروی انتظامی هستند؟ آیا همه کارکنان نیروی انتظامی میتوانند به عنوان ضابط دادگستری عمل کنند یا فقط عدهای از آنان چنین تکلیفی دارند؟ برای پاسخ به این سؤال باید توضیح دهیم که اگر بخواهیم وظایف پلیس به معنای اعم را دستهبندی کنیم، در دو طبقه جای میگیرد: «پلیس اداری» و «پلیس قضایی».
پس به این نتیجه رسیدیم که تحقیقات مقدماتی باید زیر نظر مقام قضایی صادرکننده دستور باشد؛ حال این سؤال مطرح میشود که آیا ارجاع پرونده به ضابطین دادگستری، میتواند مجوزی برای بازدید و بازرسی محل کار ضابطین (پاسگاهها) توسط مقامات قضایی باشد یا خیر؟ نخست، نظریه مشورتی شماره 6292/7 مورخ 27/10/65 اداره حقوقی دادگستری را در این باره میآوریم: سؤال: با توجه به ماده 19 آیین دادرسی کیفری که دادستان را به عنوان رئیس ضابطین دادگستری دانسته است، آیا سرکشی و بازدید از پاسگاههای انتظامی حوزه قضایی به منظور آموزش تعالیم ضابطی به کارکنان پاسگاهها برای تسریع در ارجاعات دادگستری و حسن انجام وظیفه محوله قضایی، از اختیارات و وظایف دادستان عمومی میباشد یا خیر؟ کمیسیون آیین دادرسی کیفری اداره حقوقی قوه قضائیه در این خصوص، چنین اظهار نظر کرده است: ضابطین دادگستری، فقط از حیث انجام وظایف مربوط به ضابط بودن، تحت نظارت دادستان میباشند و دادستان حق دارد از این حیث، در کار آنان نظارت کند."