چکیده:
با اندک تأملی در کلمات و بیانات امیر بیان علی علیهالسلام به روشنی این نکته به دست میآید که مسأله
«عدالت و حکومت»، جایگاه خاص و اهمیت ویژهای نزد آن امام بزرگوار داشته است. این دو مقوله به حدی
مهم است که اگر تمام تلاشها و مجاهدات علی علیهالسلام را در راه تحقق آن بدانیم سخنی به گزاف نگفتهایم.
حکومت بدون عدالت برای آن حضرت، از آب بینی حیوان یا کفش کهنه، کم بهاتر مینمود.
بنابر اهمیت موضوع در همه دورهها، بویژه جهان معاصر، تلاش شده تا در این نوشتار، موضوع مزبور،
تحلیل و بررسی شود.
خلاصه ماشینی:
"و اما حاکم ظالم را از حیوان درنده، پستتر دانستن، به این دلیل است که حیوانات درنده طبیعتشان درنده خویی است و درندهخویی آنان، غریزی بر اساس قانون خلقتشان است و در این صفت، حدودی برای خود میشناسند و چون صاحب عقل نیستند، عمل آنها زشتی چندانی ندارد ولی انسان صاحب عقل که باید در همه زمینهها به همنوع خود مساعدت کند، به جایی میرسد که حقوق دیگران را زیر پا گذاشته و در این راه به حدی از شقاوت میرسد که حاضر میشود ملتی را از بین ببرد تا به حقوق و اموال و سرمایه آنان دست یابد.
حضرت علی علیهالسلام در اهمیت این موضوع میفرمایند: مردم اصلاح نمیشوند مگر با اصلاح و شایستگی حاکمان و وضع زمامداران و رهبران جامعه صلاح نپذیرد مگر با استقامت مردم، پس اگر مردم با پایداری و استقامت خویش، حق حکومت را ادا کردند و زمامدار با ایجاد عدالت، حق مردم را ادا کرد، آنگاه حق در میان مردم عزت پیدا میکند و شیوههای دین استوار میشود و نشانههای عدالت برپا و راه و رسمهای صحیح در مجاری اصلی خود جریان مییابند.
(1) با دقت در بیانات امام علی علیهالسلام و نامههایی که به کارگزاران خویش ارسال میکردند، این نکته به دست میآید که از بارزترین نشانه حکومت دینی، اجرای عدالت از طرف حاکمیت بر مردم و نیز از روشنترین علامتهای جامعه دینی، اقامه عدل در روابط اجتماعی است."