چکیده:
در بیان علت و چرایی نزول تدریجی قرآن و تبیین اسرار و حکمتهای نزول گام به
گام آن، مقالها گفته و مقالهها نوشته شده است. در این نوشتار، کوشیدهایم در
نگاهی تازه و با استفاده از آیههای قرآن، نظر خود قرآن را در این موضوع تبیین
کنیم. بر اساس این، با بهرهگیری از آیههای قرآن، در مجموع، سیزده حکمت
برای نزول تدریجی قرآن برشمردهایم که در سه بخش «حکمتهای راجع به
پیامبر صلیاللهعلیهوآلهوسلم » (دو حکمت)، «حکمتهای راجع به مردم» (هشت حکمت) و
«حکمتهای راجع به قرآن» (سه حکمت) ارائه شده است.
قوت قلب بخشیدن به پیامبر اکرم صلیاللهعلیهوآلهوسلم ، پشتیبانی و دفاع از پیامبر صلیاللهعلیهوآلهوسلم ،
میسر ساختن عمل به قرآن، برملا ساختن نقشهها و توطئههای منافقان، اثبات
معجزه و کلام خدا بودن قرآن، آسان کردن حفظ و به خاطر سپردن قرآن از جمله
حکمتهایی است که در این نوشتار با استناد به آیههای قرآن مورد بررسی قرار
گرفته است.
خلاصه ماشینی:
"2. نورانی کردن مردم «هو الذی ینزل علی عبده آیات بینات لیخرجکم من الظلمات إلی النور و إن الله بکم لرؤوف رحیم» (3) ؛ مراد از «آیات بینات» در این آیه به تصریح علامه طباطبایی رحمهالله (4) و برخی دیگر از مفسران، (5) «قرآن» است که واجبات دین را برای مردم تبیین میکند تا مردم را از ظلمات کفر، خارج کرده و به نور ایمان برساند؛ از این رو، با توجه به فعل «ینزل» که بر نزول تدریجی دلالت دارد، بهویژه مضارع بودن آن که استمرار را میرساند، میتوان نتیجه گرفت که به تصریح این آیه، یکی دیگر از حکمتهای نزول تدریجی قرآن، «خارج ساختن مردم از ضلالت و گمراهی و رهنمون شدن آنان به سوی نور» و به تعبیر حضرت استاد آیتالله جوادی آملی (دام ظله) «نورانی کردن مردم» است.
در پایان ذکر حکمتهای راجع به مردم، به دو مطلب باید اشاره کنیم: نخست، مؤلف کتاب الجمان فی علوم القرآن آیه «یا أیها الذین آمنوا لاتسألوا عن أشیاء إن تبد لکم تسؤکم و إن تسألوا عنها حین ینزل القرآن تبد لکم عفا الله عنها و الله غفور حلیم» (1) را نیز در شمار آیههای مربوط به حکمتهای نزول تدریجی قرآن راجع به مردم ذکر کرده است و معتقد است، این آیه، نشاندهنده اموری است که مؤمنان خواستار فراگیری آنها بودهاند و از سؤال درباره آن امور تا زمان نزول آیهای نسبت بدانها نهی شدهاند."