چکیده:
این مقاله با تعریف آزادی اقتصادی از دیدگاه نظام اقتصاد لیبرال - سرمایهداری، آغاز و با بیان پیشینه تاریخی آن همگام
با سیر تحولات ایده سرمایهداری در عرصه اندیشه و عمل، ادامه یافته است. تبیین عمدهترین دلائل طرفداران آزادی در عرصه اقتصاد در این نظام و نقد و بررسی و تحلیل تئوریک آن، محورهای
اصلی نوشته را بخود اختصاص داده و در ادامه، با تحلیل عملکرد نظام سرمایهداری در بعد آزادیهای اقتصادی، سامان
یافته و به ارائه ناکارآمدیهای ایده «آزادی» لیبرالی در اقتصاد در زمینه رشد همراه با عدالت اقتصادی، پرداخته است. پیشینه تاریخی نظریه آزادی اقتصادی، تبیین عمدهترین دلائل طرفداران آزادی اقتصادی در نظام اقتصاد سرمایهداری
و نقد و بررسی آنها، بررسی ناسازگاری نتایج رقابتبا مصالح عموم مردم، ظهور نظریههای جدید بازار و تعارض آنها با
اصل آزادی اقتصادی و تحلیل آزادی اقتصادی و محدودیت آن با ظهور نظریه «حمایت»، همچنین اشاره به نقض عملی
«آزادی اقتصادی» در کشورهای سرمایهداری و آثار اجرای طرح «فریدمن» بر اقتصاد شیلی و نگاهی به سیر نظری و عملی
از لیبرالیسم سنتی تا برابریطلبی لیبرالمنشانه فصلهای این مقاله را تشکیل میدهد:
خلاصه ماشینی:
"» قرآن در بیان ویژگیهای انسان میفرماید: انسان به حسب طبع اولیه تا جایی که خود را نیازمند احساس کند گاهی به مصالح دیگران هم فکر میکند ولی اگر خود را بینیاز ببیند، طغیان و سرکشی میکند «کلا ان الانسان لیطغی ان راه استغنی علق 7-6» یعنی انسان تربیت نشده، انسان قبل از فراگیری تعلیمات الاهی و عمل به آنها، اینچنین است ولی با دیدی پسینی، اسلام با تعلیم و تربیت انسانها و تفهیم آنها مبنی بر عدم حصر منافع در منافع مادی و دنیوی، منافع اجتماعی را بعنوان یک قید الزامی و باور دینی برای منافع شخصی مسلمانان قرار داده و با ارائه معنای وسیعی از «سود» که شامل امور معنوی نیز میشود، انسان اقتصادی اسلام را چنان تربیت نموده که براساس آن، گاه از منافع مسلم شخصیاش به نفع دیگران چشمپوشی میکند و این علیالقاعده، صفت هر مسلمان عادی و نرمال است، گر چه عدهای از منافع عمومی غافلند.
» ژان بشلر در تحقیق ارزشمند خود پیرامون خاستگاههای سرمایهداری، رفتار اقتصادی مقاطعهکاران در انگلیس را مورد بررسی قرار داده و بیان میدارد که چگونه طرح آزادی اقتصادی به عنوان چتر حمایت از آنها برای از بین بردن رقبا از یکسو و بیتفاوت شدن در برابر اختلالهای عظیمی است که در بافت اجتماعی ایجاد شده، از سوی دیگر است: «مقاطعهکاران از آزادی عمل فراوان برخوردار شده و حتی اگر شرایط مناسب بود، بر دولت نیز فشار میآوردند تا مطابق میل آنان عمل کند."