چکیده:
حوادث بعد از مشروطیت و نقش ایلات و طوایف از جمله موضوعاتی است که بررسی آن کمک شایان توجهی به تاریخ ایران در آن دوره میکند.منطقه پشتکوه با حاکمیت موروثی والیان در جریان حوادث بعد از مشروطیت ایفاگر نقش مهمی بود. رفتار کجدار و مریز با سالار الدوله و علمای کاظمین،ایجاد و شرکت در اتحاد سه جانبه،حمایت و مخالفت همزمان از مشروطه سیاستی است که غلامرضا خان آخرین والی پشتکوه در آن زمان اتخاذ کرد.
خلاصه ماشینی:
از بازی سیاست و بازیگران سیاسی نباید بیش از این انتظار داشت، تا زمانی که شاهزاده قاجاری خط پیروزی را طی میکرد و شرایط به سودش بود والی از او حمایت میکرد ولی زمانی که سالار الدوله قدرتش کم شد و نیروهای مرکز قدرتمند شدند،غلامرضا خان جهت حفظ بقای خود و حکومتش از کمک کردن با تمام نیرو به داماد سیاستش خودداری کرد،نتیجه این دوراندیشی این بود که احمد شاه حکومت ناحیه طرهان در غرب لرستان و بخشهایی دیگر از پشتکوه را که در دست نظر علی خان بود به والی محول کرد.
در جریان شورش سالار الدوله و تشکیل اتحادیه سهگانه عکسالعملهای والی تنها جهت حفظ و بقای فرمانروایی خود بر پشتکوه بوده و ادعای حمایت از مشروطه بهانهای بیش محسوب نمیشده است.
بعد از وفات مرحوم حسن خان، صفحات ثلاثهء پشتکوه به مرحومان علیخان و احمد خان و حیدر خان انتقال یافته مرحوم حیدر خان جد غلامرضا خان والی و فتح السلطنهء امیر تومان در سنهء 1273 وفات نمود بعد مرحوم مغفور حسین قلیخان والی تا به ثراه،به والیگری پشتکوه منصوب شد و اقدام در خدمات به دولت ابد مدت قاهره شاهنشاه عجمجاه،شاه شهید ناصر الدین شاه قاجار نور الله مرقده و در زمان فرمانروایی حمزه میرزا امیر جنگ تا به ثراه والیگری پیشکوه را هم به والی مرحوم مرحمت و در زمان حکمرانی امیر خان سردار از جانب دولت ابد مدت،ملقب به جناب صارم السلطنه سردار اشرف و امیر تومان شده عمر شریف والی مرحوم 68 سال بود و در زمان سلطنت مظفر الدین شاه نور الله مرقده در سنهء 1318 وفات یافت.