چکیده:
از مهمترین مسائل جامعه بشری، تولید علم است که هم، از بعد تاریخی و هم، از بعد
اجتماعی مورد توجه میباشد. هر گاه در علم بشری تحولی روی داده و در اندیشه علمی رشد
چشمگیری حاصل شده، روشهای علمی نیز دچار تحول شدهاند؛ چه آنکه علم هویت جمعی
دارد و کاروان آن نیز، حلقههای به هم پیوسته یک زنجیرند. توجه به محتوای علم بدون در نظر
گرفتن زمینه روشمند آن، تولید علم را با مشکل روبهرو میسازد، ازاینرو محتوای علم باید به
دنبال روشها ایجاد گردند. بر این اساس، چهار عنصر اساسی جهانبینیها، مذهب، فرهنگ و
آزاداندیشی، به منزله ایجاد چارچوبهای است که گزارههای علمی را در خود جای میدهد و این،
رمز موفقیت علمی و تولید علم است.
خلاصه ماشینی:
"نتیجه چنین پیگیری، تسلط بر تمام زوایای مسائل است که در این صورت نقاط ضعف و قوت نظریات و تئوریها را درک میکنند؛ ب) جرأت و جسارت در نقد و تردید و تامل در تمام ساختار مسائل (اعم از نظریات اشخاص، مبانی، و روشها)؛ در صورت نقد و تردید علمی ـ فلسفی است که زوایای مبهم و پنهان نظریات روشن و آشکار میشود و اگر چنین کاری از سوی یک دانشمند و فیلسوف تحقق نپذیرد، امکان راهیابی به افقها و زوایای نوین از موضوعات و مسائل وجود نخواهد داشت؛ ج) باور و اعتماد به خود در بررسی مسائل؛ دانشمندانی که در نقطه عطف قرار گرفتهاند، حتما این عنصر را داشتهاند، زیرا نبودن اعتماد به دانش و اندیشه خود، تقلید کورکورانه از دانشمندان دیگر را در پی خواهد داشت؛ د) دخالت دادن تخیل و ایدهپردازیهای تئوریک برای نیل به وقایع، که با این عنصر، افقهای والای علمی ـ فلسفی نمایان شده و برخی از زوایای مبهم مسائل، روشن و شفاف میگردد.
4. دین ومذهب بحث نویسنده، درباره اشارات علمی قرآن بحثی بسیار پر دامنه است، که در این قسمت فقط به چند نکته اساسی اشاره میکنیم: الف) ایدهبرداری و ایدهپروری از آیات در علوم مختلف عقلی (فلسفه) و تجربی؛ باید توجه داشت که قرآن، برخلاف پندار نویسنده که ادعا نموده، «معنای آیه 88 سوره نمل، لزوما بیان یک گزاره علمی در حرکت زمین نیست»، ناظر به حقایق هستی است و گفتارهای آن، بیانگر بسیاری از وقایع طبیعی میباشد."