چکیده:
با وجود پژوهشهای چندی که دربارهء فرقی کرامیه انجام شده است،به دلیل پراکنده بودن آثار باقی مانده از این فرقه،هنوز مطالب قابل توجهی از نظر محققان دور مانده است.وجود نسخهای خطی به نام الایضاح فی القرائات نگاشتهء احمد بن ابی عمر اندرابی(متوفی 470 ق)یکی از این آثار است.در ذیل،ضمن یادکرد برخی فعالیتهای کرامیه در حوزهء علوم قرآنی و تفسیر،به معرفی اندرابی و برخی نکات برجستهء اثر وی خواهیم پرداخت.خاتمه بخش این نوشتار،مطلبی دربارهء نشخهء خطی کتاب ین الفتی فی تفسیر سورة هل أتی خواهد بود.
خلاصه ماشینی:
"»7 دو سلسله سند ذکر شده در متن چاپی این تفسیر نیز چنین است: سند اول:«أخبرنا عبد الله الثقة بن مأمون المروی(عبد الله بن مأمون الهروی الثقة)قال:اخبرنا ابی(مأمون بن احمد سلمی هروی)قال:اخبرنا ابو عبد الله(محمد بن کرام)قال:اخبرنا ابو عبید الله محمود رازی قال:اخبرنا عمار بن عبد المجید الهروی قال:اخبرنا علی بن اسحاق سمرقندی عن محمد بن مروان(السدی الصغیر)عن الکلبی عن ابی صالح عن ابن عباس.
23 از متون دیگر کرامی در علوم قرآنی که در اواخر قرن پنجم تالیف شده است،میتوان به کتاب الایضاح،نوشتهء ابو عبد الله احمد بن عمر اندرابی(متوفی 074 ق)،موضوع سخن این مقاله، اشاره کرد.
83 کتاب الایضاح شمس الدین محمد بن محمد،مشهور به ابن جزری(متوفی 338 ق)در ضمن معرفی قاریان قرآن، از شخصی به نام احمد بن ابی عمر،مشهور به ابو عبد الله خراسانی و مؤلف کتاب الایضاح فی القرئات العشر اختیار ابی عبید و ابی حاتم نام برده است.
به عنوان مثال، وی پس از نقل اخبار فراوانی مبنی بر اینکه ابو بکر نخستین گردآورندهء قرآن بوده است(نسخهء خطی الایضاح،برگ 02 ب-32 الف)مینویسد: «و اعلموا اسعدکم الله ان القرآن قد کان یکت له ان یضعها فی موضع کذا من سورة کذا و ما نزلت سورة الا و قد امر الکاتب ان یضعها بجنب سورة کذا،یدل علی ذلک ما اخبرنا به ابو بکر محمد بن عبد العزیز...
موارد نقل قول از ابو عبد الله محمد بن هیصم نیز در این کتاب فراوان است.
آقای محمود طیار مراغی که فهرست کتابخانه مرحوم سید عبد العزیز را نگاشته،در مورد این نسخه چنین نوشته است:«نسخه شماره 96:الایضاح فی القرآن،نسخه کامل(شامل 35 باب)و در 414 صفحه کتابت شده است،کاتب محمد بن عمر بن حمزه، تاریخ کتابت یکشنبه دوم ذیحجه 955 هجری»."