چکیده:
اساس کار محدثان قدیم شیعی در بررسی و نقد حدیث، بر شناخت «متن» و «کتاب» حدیثی و جایگاه و حجیت آن استوار بوده است. در فهرستهای شیخ طوسی و نجاشی - که تنها فهارس به جا مانده از قدماست - می توان نگرههای متعدد کتابشناسی را یافت که مبانی محدثان قدیم شیعه را در بررسی و نقد حدیث نشان می دهد. نگارنده مقاله حاضر این نمونه های شایان توجه را برکشیده و کوشیده با چینش منطقی آنها، راهی به شناخت مبانی کهن حدیث شناسی شیعی بگشاید.
خلاصه ماشینی:
"{o159o} این اشارات و عبارات در مورد دیگران نیز-در اسناد و طرقی که نجاشی و شیخ نقلکردهاند-دیده میشود،مانند: -کتب هذا الکتاب عن عبید الله بن علی بن ابی رافع.
{o183o} -أخبرنا بکتبه و روایاته جماعة عن محمد بن علی بن الحسین عن أبیه و محمد بنالحسن عن سعد بن عبد الله و الحمیری و محمد بن یحیی و احمد بن ادریس عن احمد بنمحمد عن العباس بن معروف عن علی بن مهزیار،إلا کتاب المثالب،فإن روی العباسنصفه عن علی بن مهزیار.
الفهرست نجاشی: -أخبرنا بکتبه کلها ما خلا بصائر الدرجات ابو الحسین علی بن احمد بن محمد بن طاهرالأشعری القمی قال:حدثنا محمد بن الحسن بن الولید عنه بها.
و أخبرنا ابو عبد الله بنشاذان قال:حدثنا احمد بن محمد بن یحیی عن أبیه عنه بجمیع کتبه و ببصائرالدرجات.
الفهرست طوسی: -ذکر ابو جعفر محمد بن علی بن بابویه القمی عن محمد بن الحسن بن الولید أنه قال:لاأرویه لأنه موضوع وضعه محمد بن موسی الهمدانی.
{o187o} -أخبرنا بجمیع کتبه و روایاته عدة من أصحابنا عن محمد بن علی بن الحسین بن بابویهعن أبیه و محمد بن الحسن عن سعد بن عبد الله عن رجاله.
قال محمد بن علی بن الحسین:إلا کتاب المنتخبات،فإنی لم أروها عن محمد بن الحسن إلا أجزاء قرأتها علیه،و أعلمتعلی الأحادیث التی رواها محمد بن موسی الهمدانی،و قد رویت عنه کل ما فی کتبالمنتخبات مما أعرف طریقه من الرجال الثقاة.
{o189o} -و جمیع ما رواه إلا ما کان فیه من تخلیط أو غلو أخبرنا به جماعة عن محمد بن علی بنالحسین عن أبیه و محمد بن الحسن عن سعد بن عبد الله و الحمیری و محمد بن یحیی عنمحمد بن الحسین و احمد بن محمد عن محمد بن سنان."