چکیده:
تعارض آرای رجال شناسان درباره روایان احادیث، از جمله مباحث مطرح در کتابهای رجالی و اصولی است. آنان در آثار و تالیفات خود به تعارض جرح و تعدیل پرداخته اند و راهکارهایی ارایه نموده اند. بیشتر ایشان به هنگام تعارض میان آرای رجال شناسان متقدم شیعه، رای نجاشی را بر دیگران مقدم داشته اند. در این نوشتار ضمن بیان امتیازات ویژه نجاشی، وجه تقدیم قول او بر سایر رجال شناسان مشخص شده و نمونه هایی از جرح و تعدیلها و مقایسه آرای نجاشی با دیگران ارایه شده است.
خلاصه ماشینی:
"{o94o} سید بحر العلوم،ضمن نقل آرای شیخ طوسی و ابن غضایری و ابن الولید و شیخ صدوق وابو العباس بن نوح(استاد نجاشی)و نجاشی در تضعیف سهل،میفرماید: قول اصح،توثیق اوست چنانکه گروهی از محققان بر این نظرند:شیخ رحمه الله در رجال خود بهآن تصریح دارد و بزرگان اصحاب حدیث نظیر صدوقین رحمه الله(شیخ صدوق و پدر وی)وکلینی رحمه الله و جز آنان به وی اعتماد کرده و بسیار از او روایت کردهاند.
5. و اما در مورد تعارض رأی نجاشی با شیخ مفید،مرحوم آقای خویی در یک مورد،قول شیخ مفید را بر نجاشی مقدم دانسته اگرچه قرائن دیگری از جمله آرای موافق شیخطوسی،ابن شهر آشوب و شیخ صدوق و نیز احتمال اثرپذیری نجاشی از ابن غضایری درتضعیف«مفضل بن عمر»مؤید همین معناست،به نظر میرسد که نظر روشنی در این بارهوجود ندارد؛وی در همین مورد در اثر فقهی خود و نیز دربارۀ محمد بن سنان و داوود بنکثیر در رجال خود،جانب جرح و تضعیف نجاشی را ترجیح داده،معتقد است چون نجاشیاضبط از مفید است و از مفید گاهی مناقضاتی دیده میشود؛بنابراین،قول نجاشی تقدم دارد.
»و این قبیل امورگرچه وثاقت او را با وجود تضعیف رجالشناسان و جز آنان ثابت نمیکند،بر اساس قولشیخ طوسی و شهادت وی نسبت به عمل طائفۀ امامیه به روایاتش،منافاتی بین ضعف او وعمل به روایاتش نیست وعمل اصحاب،ضعف سندی روایت را جبران میکند و نیز باتوجه به نقل بسیاری از مشایخ و اصحاب از او نظیر ابن ابی عمیر و صفوان بن یحیی و ابانبن عثمان و ابو بصیر و حماد بن عیسی و حسن بن علی وشاء و حسین بن سعید و عثمانبن عیسی و جز آنان که افزون بر پنجاه نفرند؛ازاینرو،روایت او قابل اعتماد است."