چکیده:
این تحقیق، درصدد شناسایی و رابطه استفاده از اینترنت و هویت دینی کاربران است. این پژوهش ضمن مروری که بر فضای مفهومی موضوع دارد، از رویکردی تلفیقی که برگرفته از تئوریهای استفاده و خشنودی، کاشت یا پرورش و تئوری ساختیابی گیدنز می باشد، برای تبیین پدیده مذکور بهره گرفته و با عنایت به فرضیاتی که از این تئوریها با توجه به ویژگی جامعه آماری مورد مطالعه أخذ کرده است، به شناسایی رابطه استفاده از اینترنت و هویت دینی کاربران پرداخته است. با کاربرد روش پیمایش و با استفاده از فن پرسشنامه بر روی 1516 نفر از کاربران بالای پانزده سال در شهر تهران که از طریق نمونهگیری خوشهایی (در جامعه آماری خانوار) و هدفمند (در جامعه آماری کافینت) با سطح خطای 05/0 و ضریب اطمینان 95 درصد انتخاب، اطلاعات و دادههای مورد نیاز جمعآوری گردید.جهت احتساب اعتبار شاخصها از اعتبار سازهای (با استفاده از تحلیل عامل) و همچنین جهت احتساب روایی شاخصها، از ضریب آلفای کرونباخ با دامنه صفر تا یک استفاده شده است. یافتههای تحقیق نشان میدهد که در گام اول آزمون فرضیههای تحقیق، متغیرهای مدت استفاده کاربران از اینترنت، میزان استفاده کاربران از اینترنت، مشارکت و فعال بودن کاربران در استفاده از اینترنت، واقعی تلقی کردن محتوای سایت ها از سوی کاربران اینترنت، پایگاه اقتصادی- اجتماعی کاربران و میزان تحصیلات کاربران رابطه معناداری را با هویت دینی کاربران نشان دادهاند. همچنین متغیر نوع استفاده کاربران از اینترنت رابطه معناداری را با متغیر وابسته نشان نداد.در گام دوم آزمون فرضیههای تحقیق در بخش تحلیل رگرسیونی، متغیرهای مدت استفاده کاربران از اینترنت، واقعی تلقی کردن محتوای سایتها از سوی کاربران اینترنت، پایگاه اقتصادی- اجتماعی کاربران رابطه و تأثیر معنی داری را با متغیر وابسته تحقیق نشان دادهاند و در مجموع 23 درصد از واریانس و تغییرات هویت دینی کاربران را تبیین کردند که در این میان، از متغیرهای مدت استفاده تأثیرگذاری بر هویت دینی کاربران برخوردار بودند. همچنین درگام دوم آزمون فرضیههای تحقیق در بخش تحلیل مسیر متغیرهای مدت استفاده کاربران از اینترنت، میزان استفاده کاربران از اینترنت، نوع استفاده کاربران از اینترنت، انگیزه و هدف کاربران در استفاده از اینترنت، مشارکت و فعال بودن کاربران در استفاده از اینترنت، واقعی تلقی کردن محتوای سایتهای اینترنت از سوی کاربران، پایگاه اقتصادی- اجتماعی کاربران و میزان تحصیلات کاربران بر هویت دینی تأثیرگذار بودند؛ با این تفاوت که متغیر مدت استفاده کاربران از اینترنت به صورت مستقیم، متغیرهای میزان استفاده کاربران از اینترنت، نوع استفاده کاربران از اینترنت، انگیزه و هدف کاربران در استفاده از اینترنت، مشارکت و فعال بودن کاربران در استفاده از اینترنت و میزان تحصیلات کاربران به صورت غیر مستقیم و متغیرهای واقعی تلقی کردن محتوای سایتهای اینترنت از سوی کاربران و پایگاه اقتصادی- اجتماعی کاربران هم به صورت مستقیم و هم به صورت غیر مستقیم بر متغیر وابسته تحقیق، یعنی هویت دینی کاربران، تأثیر میگذارند.
خلاصه ماشینی:
همچنین نوع مواجهه یکی دیگر از عوامل تأثیر گذار بر هویت دینی کاربران قلمداد می گردد؛ بدین گونه که هرچه فرد بیشتر در معرض و مواجهه محتوای سایت های خبری، علمی و آموزشی باشد، بیشتر از رابطه خود با اینترنت در جهت بازبینی هویت دینی خود سود جسته و احتمال دارد که هویت دینی بازتابی داشته باشند.
2. بین میزان استفاده( میزان مواجهه ) کاربران از اینترنت و هویت دینی آنها رابطه وجود دارد؛ یعنی هر چه میزان استفاده ( میزان مواجهه ) کاربران از اینترنت افزایش یابد، بیشتر احتمال می رود که هویت دینی بازتابی داشته باشند.
3. بین نوع استفاده( محتوای مواجهه ) کاربران از اینترنت و هویت دینی آنها رابطه وجود دارد؛ یعنی هر چه کاربران بیشتر در معرض و مواجهه محتوای سایت های خبری، علمی و آموزشی باشد، بیشتر احتمال دارد که هویت دینی بازتابی داشته باشند.
4. بین انگیزه و هدف کاربران در استفاده از اینترنت و هویت دینی آنها رابطه وجود دارد؛ یعنی هر چه اهداف و انگیزههای کاربران در استفاده از اینترنت ابزاری و جهتمند باشد، بیشتر احتمال می رود که هویت دینی بازتابی داشته باشند.
5. بین میزان مشارکت و فعال بودن کاربران در استفاده از اینترنت و هویت دینی آنها رابطه وجود دارد؛ یعنی هر چه کاربران در استفاده از اینترنت فعال و مشارکتجو باشند، بیشتر احتمال میرود که هویت دینی بازتابی داشته باشند.
بین میزان تحصیلات کاربران اینترنت و هویت دینی آنها رابطه وجود دارد؛ یعنی هر چه کاربران اینترنت دارای تحصیلات بالا باشند، بیشتر احتمال می رود که هویت دینی بازتابی داشته باشند.