چکیده:
مانویت یکی از دو جنبش مهم در ایران عصر ساسانی است که در اوایل سدهء سوم میلادی پدیدار شد و از همان آغاز،در ایران از سوی زردشتیان سنتی و متعصب با مخالفت شدید روبهرو شد و هنگام اشاعه و گسترش خود در روم نیز مسیحیان ارتدوکس با آن به ستیز و دشمنی برخاستند.
آیین مانی ترکیبی از دینهای ایرانی،سامی و مسیحی بود.کوشش پیروان و پرورشیافتگان مکتب مانی و شرح و توضیح عقاید وی سبب شد که مجموعهای پرباز و غنی از آثار زبانی و ادبی مانوی فراهم شود و به ادب فارسی نیز غنایی عظیم بخشد.
مانی بر این باور بود که حکمت او خلاصه و ء همهء حکمتهای دینهای پیشین است،و برتری خود را بر پیشینیان خویش یعنی زردشت،بودا و مسیح در این میدید که او حکمت خویش را در کتابها نوشته،اما دیگران خود چیزی ننوشتند و این وظیفهء مهم را به شاگردن خویش واگذار کردند.
عیسی مسیح(ع)در مانویت،پسر خدا و پیامآور نور و روشنایی است.او به ظاهر انسان درآمد و بر روی صلیب جان باخت تا به گونهای نمادین رنج روح را در زندان تن بنمایاند.
خلاصه ماشینی:
"سال هفتم،شمارهء سیزدهم،بهار 7831شخصیت عیسی مسیح(ع)در متون مانوی*
مانی بر این باور بود که حکمت او خلاصه و چکیدهء همهء حکمتهای دینهای
بود،دین مانی دین رسمی کشور شد و تا اواسط قرن نهم میلادی این وضع ادامه داشت.
مانی در میان پیشینیان روحانی و معنوی خود،زردشت،بودا و عیسی(ع)را
همیشه و همه جا پذیرفتنی است و در عیسی(ع)نیز کمال مطلوب را میدید و
مدعی بود که او خود قارقلیطی است که مسیح بشارت داده و جهان در جستجوی
2-متون مانوی و عیسی مسیح(ع)
شخصیت عیسی مسیح(ع)است.
خطی که برای نوشتن این متون مورد استفاده قرار گرفته،خط مانوی است که به روایتی،مانی خود آن را برپایهء خط تدمری-که
آمدی بدرود،ای سومین بزرگ(-عیسای شکوهمند)!ای میانجی و پدر ما!
آمدی بدرود،ای شهریاری نوین ما و پسر عزیز امت ستودهء ما!
(به تصویر صفحه مراجعه شود) 4- o?h do?s?ist ud do?s?a?rmi?gar,ama?h to?,s?ahr i?
yis?o?-iz?,mas?i?ha?,ama?h harwi?n xwada?y,
از این همه[بلا و مصیبتی]که بر وی(عیسی)آمد،نجت یافت،تا همهء ما
در خاندان اسرائیل(-بنی اسرائیل)شاه هستی؟ترجمان راستی(-عیسی)به
چهاردهم مهرماه،هنگامی که عیسی پسر خدا عروج کرد.
روحی که چونان عیسای مصلوب و بردار شده،خود بردار کشیده شده است.
3. عیسی مسیح یا عیسی ناصری،پیامبر و پسر خدا که مانی او را پیامبری
مانی گفته است که این عیسی در واقع مصلوب نشده،بلکه چنین به نظر رسیده
عیسی مسیح(ع)در مانویت،پسر خدا و پیامآور روشنایی و نور است.
عیسی مسیح(ع)در مانویت،پسر خدا و پیامآور روشنایی و نور است.
مانی این نظر را که پیامبر و پسر خدا جسمیت یافته و دارای تن است،رد
«محاکمه و مصلوب کردن عیسی مسیح در متون مانوی»،"