چکیده:
این مقاله به بررسی دستگاه واجی و آوایی گویش دشتکی میپردازد و تا آنجا که محقق اطلاع دارد،اولین کار در این زمینه خواهد بود. دشتک روستایی از بخش درودزن در شهرستان مرودشت در استان فارس است.این گویش از نظر آواشناختی و واجشناختی ویژگیهایی دارد که آن را از فارسی معیار متمایز میسازد.وجود واکهء ساده /U?/ و واکهء مرکب /ua?/ از جملهء این ویژگیهاست.در این گویش گاهی کشش واکهای ممیز معناست و واجگاه /k/ /g/ در این گویش کمی عقبتر از واجگاه این همخونها در فارسی معیار است.از نظر آهنگ کلام نیز در این گویش آخرین هجای جملهها،به جز جملههای امری،کشیدهتر از حد معمول و تکیه بر است؛این ویژگی در جملههای پرسشی ملموستر است.در این مقاله ابتدا به معرفی روستای دشتک پرداخته میشود و سپس،با استفاده از روش جفتهی کمینه وجود تک تک واجها ثابت میشود.واجآوایی،ساختمان هجا و فرآیندهای آوایی مورد تجزیه و تحلیل قرار میگیرد؛تفاوتهای آوایی گویش دشتکی با فارسی معیار نشان داده میشود و واحدهای زبرزنجیری مورد بحث قرار میگیرند.
خلاصه ماشینی:
"این مقاله به بررسی دستگاه واجی و آوایی گویش دشتکی میپردازد و
از واجگاه این همخونها در فارسی معیار است.
تحلیل قرار میگیرد؛تفاوتهای آوایی گویش دشتکی با فارسی معیار
مدرسهء راهنمایی نیز در سال 9531 در این روستا افتتاح میشود.
تنها در کتاب فارسنامهء ناصری به این روستا اشاره شده است.
است و توصیفی بودن آن هم به دلیل توصیف زبان شناختی آواهای این گویش
در این گویش هفت واکهء ساده و سه واکهء مرکب (diphthong) وجود دارد
در نمودار زیر واکههای این گویش نشان داده میشوند.
در گویش دشتکی همانند فارسی معیار 32 همخوان وجود دارد که برای
در گویش دشتکی وجود همخوان /z?/ را نمیتوان با روش جفتهای کمینه
ولی واژگان اصیلی در این گویش وجود دارند که همخوان /z?/ یکی
در این گویش تعداد واژگانی که همخوان /z?/ در آنها به کار رفته باشد،انگشت
ویژگیهای واج آوایی در این گویش کاملا منطبق با فارسی معیار است.
در این گویش هیچ هجایی با واکه آغاز نمیشود؛
الف:هجای کوتاه که شامل یک همخوان آغازی و یک واکه است.
در این گویش نمونههایی از ناهمگونی نیز دیده میشود.
"عذر"\ /?orz/ \ /?ozr/ 6-برخی تفاوتهای آوایی میان گویش دشتکی و فارسی معیار
جایگاه تکیه در حروف اضافه و ربط معمولا بر هجای آغازی است.
آهنگ کلام در گویش دشتکی همانند فارسی معیار است،با این تفاوت که در
آهنگ در این گویش بهطور کلی افتادن،خیزان و یا ترکیب هردو است.
3-در گویش دشتکی 32 همخوان وجود دارد.
4-واجآرایی در این گویش کاملا منطبق با فارسی معیار است.
6-در این گویش پدیدههای زبر زنجیری تکیه و آهنگ مورد توجه"