چکیده:
کارت اعتباری افزون بر تسریع در دریافت ها و پرداخت ها از راه مجاری الکترونیکی، وارد مقوله اعتباری نیز می شود. وقتی مشتری تقاضای دریافت کارت اعتباری می کند بانک سوابق وی را بررسی کرده، کارت اعتباری با سقف معینی را برای وی صادر می کند. به این ترتیب مشتری می تواند با استفاده از کارت اعتباری تا سقف تعیین شده خرید کرده، پس از دریافت صورتحساب، آن را به صورت یکجا یا اقساط ماهانه با بانک تسویه کند.
از آنجا که خاستگاه اصلی کارت های اعتباری کشورهای غربی است، روابط حقوقی حاکم بر معامله های کارت های اعتباری در مواردی به ربا و خلاف شرع متنهی می شود، بر این اساس، ضرورت دارد راهکارهای پیدا شود که در عین مشروعیت قابلیت سامان دادن معامله های کارت های اعتباری را داشته باشد.
اخیرا بانک مرکزی راهکارهای بر اساس قرارداد قرض الحسنه برای این منظور ابلاغ کرده است، مطالعه دقیق نشان می دهد که آن راهکار گرچه برای شروع می تواند مناسب باشد اما برای رشد و توسعه مناسب نیست و در عمل به مانع بزرگی برای توسعه بانکداری الکترونیک تبدیل می شود. در این مقاله با نقد و بررسی راهکار بانک مرکزی، راهکار دیگری جهت سامان دادن معامله های کارت های اعتباری بر اساس قرارداد بیع مرابحه (فروش اقساطی) و ایده فروشگاه الکترونیکی اعتباری پیشنهاد می شود.
Central bank has published applicable and strategic instruction for issuing electronic cards in accordance with the 10th sentence of electronic banking regulation. Electronic card accelerate the receiving and giving process of money via electronic communication. When a customer demand for credit card، bank studies his/her record and issue him/her a card with a certain amount credit. Thus، the customer can purchase with this credit card and pay the account statement at once or monthly installments.
Since the origin of credit cards comes from western countries، law relations ruling on credit cards transactions would be against religious rules. Therefore it is necessary to devise a religious solution for organizing credit cards transactions. Central bank solution seems to be a good start but it does not remain suitable permanently and changes to an obstacle for the development of electronic banking in long run. In this paper after studying the central bank solution، it is suggested another solution to organize credit card transactions based on credit electronic store and Morabaha contract.
Credit Card، Riba، Gharzolhasaneh (Money Loaned without Interest)، Morabaha Sale، Mandatory Sale، Delay Fine (Penalty
خلاصه ماشینی:
در غير اين صـورت مـشمول پرداخـت وجـه التـزام بـه نسبت مدت و مبلغ به صورتي که در قرارداد پيش بيني شده است ، خواهد شد؛ تبصره ١: تعيين وجه التزام با توافق طرفين بوده ، دست کم نسبت وجه التزام ٢٠ و حـداکثر آن ٣٠ درصد در سال است ؛ ١٢٠ تبصره ٢: نحوه تعيين وجه التزام بايد صراحتاً در قرارداد منعقد شده بين موسـسه اعتبـاري صادر کننده و دارنده کارت ذکر شود؛ ماده ٤: کارت خريد اعتباري صرفاً در پايانه هـاي فـروش (اعـم از فيزيکـي و مجـازي ) و جهت پرداخت وجه کالا يا خدمت خريداري شده قابل استفاده بوده و تحت هـيچ عنـوان نبايد براي دريافت وجه نقد استفاده شود؛ ماده ٥: مؤسسه اعتباري صادرکننده مطابق با عقد قرض الحسنه مي تواند حداکثر تـا سـقف مانده اعتبار فردي هر شخص از محل منابع خود نسبت به تامين مالي لازم براي کارت هاي خريد اعتباري استفاده کند.
بانک ناشر بعد از اعتبارسنجي مشتري متناسب با اعتبار وي کـارت اعتبـاري در اختيـار وي مي گذارد و طبق قرارداد، دارنده کارت را وکيل در خريد به وسيله کـارت بـراي بانـک مي کند و متعهد مي شود تا سقف اعتبار، منابع لازم براي خريد کالاها و خدمات مـورد نيـاز دارنده کارت را تامين کند، زماني که دارنده کارت در جايگاه وکيـل بانـک بـه خريـد کـالا اقدام کرد، کارت را در دستگاه پايانه فـروش (POS) قـرار مـي دهـد، بانـک ناشـر بعـد از شناسايي و تاييد اعتبار، از راه بانک پذيرنده ، قيمت کالاها و خدمات را به فروشگاه يا مرکز خدماتي پذيرنده کارت مي پـردازد، سـپس بانـک ناشـر در جايگـاه فروشـگاه الکترونيکـي اعتباري ، کالاها و خدمات خريداري شده را به دارنده کارت به صورت بيع نسيه مرابحـه اي براي مدت زمان معين و با نرخ سود معـين مـي فروشـد، بـه طـور مثـال ، کالاهـا و خـدمات خريداري شده را با احتساب نرخ سود ١٠ درصد به سررسيد شش مـاه بـه دارنـده کـارت مي فروشد، دارنده کارت کالاها و خدمات خريداري شده را تحويل مـي گيـرد، بعـد از آن ، دارنده کارت بدهکار بانک ناشر خواهد بود و چند گزينه براي پرداخت بدهي (قيمت نسيه کالاها و خدمات ) دارد: ١.