هنوز نپرسیده ایم که چرا قرآن از ظهور و سقوط تمدن ها سخن می گوید گفتگو و مصاحبه

اگرچه این روزها و به دلیل فراگیر گفت‌وگوی تمدن‌ها و کثرت استعمال این واژه،سخن گفتن درباره ارتباط بین قرآن و گفت‌وگوی تمدن‌ها را بسیاری از زاویهء تحقیق و پژوهشی سفارشسی ارزیابی می‌کنند،اما همچنان‌که فلاسفه معتقدند،وجود یک امری را نمی‌توان به هیچ عنوان منکر شد،لذا وجود گفت‌وگو و اصولا بحث چگونگی برآمدن و فرو خفتن تمدن‌ها،از جمله موضوعات کلیدی است که در جای‌جای آیات قرآنی به آن پرداخته شده است.آنچه قرآن از ظهور و سقوط تمدن‌هایی چون عاد،ثمود و...روایت می‌کند و یا چگونگی هلاکت فرعون و یا قوم لوط،یونس و...در واقع تاکیدی است بر همین موضوع و تخذیر آدمیان‌ (اعم از حاکمان و شهروندان)که در چگونگی سقوط یا ظهور یک قوم و تمدن تدبیر و تمشیت کنند و از آن در نقد و انتقاد کار خویش بهره جویند. دکتر قراگوزلو در گفت‌وگوی زیر،ضمن تأکید بر وجوه مختلف تمدنی،معتقد است نگاه قرآن به تمدن‌ها،نگاه انتقادی و اصلاح‌گرایانه است که باهم می‌خوانیم.

"قرآن و گفت‌وگوی تمدن‌ها در گفت‌وگو با دکتر محمد قراگوزلو هنوز نپرسیده‌ایم که چرا قرآن از ظهور و سقوط تمدن‌ها سخن می‌گوید اگرچه این روزها و به دلیل فراگیر گفت‌وگوی تمدن‌ها و کثرت استعمال این واژه،سخن گفتن درباره ارتباط بین قرآن و گفت‌وگوی تمدن‌ها را بسیاری از زاویهء تحقیق و پژوهشی سفارشسی ارزیابی می‌کنند،اما همچنان‌که فلاسفه معتقدند،وجود یک امری را نمی‌توان به هیچ عنوان منکر شد،لذا وجود گفت‌وگو و اصولا بحث چگونگی برآمدن و فرو خفتن تمدن‌ها،از جمله موضوعات کلیدی است که در جای‌جای آیات قرآنی به آن پرداخته شده است. *شما جریان گفت‌وگوی تمدن‌ها را که از سوی رییس جمهوری مطرح‌ شده است،چگونه ارزیابی می‌کنید؟آیا می‌توان برای این ماجرا چشم‌انداز قرآنی گشود؟ *من تصور می‌کنم که اصل گفت‌وگو به‌طور اولی و گفت‌وگوی‌ تمدن‌ها،ادیان و فرهنگ به‌طور مشخص ریشه‌های محکمی در قرآن و اسلام دارد. ببینید حوادثی‌ که در قرآن روایت شده و ما از آن‌ها به عنوان داستان یاد می‌کنیم و ابو بکر عتیق‌ نیشابوری در کتاب زیبای خود همهء این به اصطلاح روایات و اتفاقات را با نثری‌ سخت جذاب و شگفت‌ناک تدوین کرده است،پیش از آن‌که داستان یا قصه‌ باشد،تاریخ است. شما ببینید چه بحران‌هایی در قوم نوح به وجود آمد که منجر به آن حوادث شد؟تشکیلات فرعون براساس کدام بحران فروپاشید؟اقوام‌ عاد و ثمود چرا به زوال گراییدند؟بی‌گمان پاسخ همهء این سوالات در قرآن‌ به وضوح مشاهده می‌شود و ما می‌توانیم با درکی متدولوژیک و از نگرش‌ هستی‌شناختی تاریخی قرآن نسبت به تمدن‌های انحطاط یافته استفاده‌ نماییم و ساختمان تمدنی را که مدعی احیا یا بازسازی آن هستیم به شیوه‌ای‌ صحیح پی‌ریزی کنیم."