چکیده:
پژوهش حاضر به بررسی فرجام سر مطهر امام حسین( و سرهای دیگر شهدا و محل دفن آنها، در دو بخش پرداخته است: بخش نخست، به فرجام سر امام( و دیدگاههای مربوط به محل دفن آن میپردازد و پس از بررسی و بازکاوی اقوال متعدد در این باره، قول الحاق سر به بدن مطهر، را بر اقوال دیگر ترجیح میدهد. در بخش دوم به نقد و بررسی گزارشهای مربوط به فرجام سرهای دیگر شهدا پرداخته شده است. بررسیها، این باور را تقویت میکند که فرجام و محل دفن سرهای دیگر شهدا نامعلوم است
خلاصه ماشینی:
"299 اما اینکه سر در مدینه دفن شده باشد، نمیتوان پذیرفت، زیرا افزون بر آنکه با برخی از گزارشها که حاکی است سر مجددا به شام بازگردانده شد، منافات دارد، چنانکه بلاذری به نقل از کلبی، نگاشته است که یزید سر حسین( را به مدینه فرستاد و سپس به دمشق بازگردانده شد، 300 با دیدگاه مشهور، یعنی الحاق سر به بدن نیز همخوانی ندارد.
اما درباره دیدگاه دوم (دفن سر در نجف) باید گفت که اگرچه برخی از روایات، قول به دفن سر امام( در کنار (یا پایین) قبر امیرالمؤمنین( را تأیید میکند و نیز زیارت امام حسین( نزد سر امیرالمؤمنین( وارد شده است، 330 با این وجود، روایات یاد شده در مرئی و منظر علما و فقهای شیعه بوده است و هیچ یک به مضمون آن پایبند نشده و به آن اعتماد نکردهاند، زیرا افزون بر آنکه اسناد آنها تمام نبوده و رجال آن معروف و مشهور نیستند 331 ، مضمون آنها درباره محل دفن سر نیز با یکدیگر همخوانی ندارد، چنانکه برخی از آنها محل دفن سر را، «ذکوات» 332 (= تپههای سفید یا سرخ) و برخی دیگر، «جوف» 333 (یا جرف) دانستهاند.
3. دفن برخی سرها در مقبره باب الصغیر شام اما از محققان معاصر، سیدمحسن امین عاملی، دیدگاه دیگری دارد و در این باره نگاشته است: در سال 1321ق در مقبره معروف به مقبره بابالصغیر در دمشق، بارگاهی را دیدم که جلوی در آن، سنگی بود و روی آن نوشته شده بود: اینجا محل دفن سرهای عباسبن علی(، علیبن الحسین اکبر( و حبیببن مظاهر است."