خلاصه ماشینی:
"11 ممکن است این سؤال طرح شود که آیا مفاد این آیه و روایت گذشته با آیات و روایاتی که دفعات امتحان را زیاد ذکر میکرد تعارض ندارند؟در پاسخ باید گفت:این آیه و روایاتی که نقل شده و دفعات امتحان را هر چهل روز یک بار یا سالی یک بار یا دو بار بیان کرده است،در مقام تعیین دفعات و حصر آن نیستند،چون روایات فقط دلالت دارند که هرکسی در هر چهل روز یک بلایی میبیند با قید اینکه مؤمن باشد.
اسباب ابتلا کفار و دنیاپرستان و مؤمنان انسانهایی که از درجات وجودی بیبهرهاند و از درجه حیوانیت و بهمیت فاصله چندانی نگرفتهاند و به خداوند شرک میورزند،بیش از آنکه به مصائب و ناملایمات(بلاء سییء)امتحان شوند به وسیله استدراج و املاء و وفور نعمت مادی(بلای حسن)امتحان میشوند تا همچون چهارپایان در این دنیا عمر خود را بگذرانند و سپس در آن دنیا با صورت باطنی اعمال خود محشور شوند،51چرا که دیگر امیدی به اصلاح آنها نمی رود تا به وسیله مصائب و ناملایمات(بلاء سییء) آنها را به تضرع و تذکر و استغفار رهنمون کرد.
امام صادق(ع) میفرماید:از فرزندان آدم مؤمنی نبود جز آنکه فقیر بود و کافری نبود جز آنکه توانگر بود،تا جناب ابراهیم(ع) آمد و عرض کرد:پروردگارا ما را وسیله آزمایش کفار مگردان(که با خود گویند اگر ایمان این است اینها فقیر و گرفتار نبودند و یا برخی از ترس فقر ایمان نیاورند) سپس خدا از اینها دستهای را مالدار و دستهای را نیازمند و از آنها نیز برخی را مالدارو بعضی را نیازمند گردانید.
گفتند سبحان الله از مثل شما چنین کلامی!فرمودند: این سخن خداست که میفرماید(و نبلوکم بالشر و الخیر فتنه)پس خیر سلامتی و بینیازی و شر مرض و فقر است برای امتحان و آزمایش."