خلاصه ماشینی:
آیا با دیگران به زودی طرح آشنایی می- ریزد،یا منتظر اظهار محبت و دوستی از طرف دیگران میشود؟آیا مایل است با همه معاشر باشد،یا تنها با دوستان نزدیکتر؟در ابراز عقاید و نظریاتش دقت و توجه به کار میبرد،یا آنها را بدون فکر و تأمل بیان میکند؟اتکاء به نفس دارد،یا در انجام امور دستخوش تردید و تزلزل است؟آیا در کارها استقامت به خرج میدهد،یا به زودی ملول میشود و به دنبال کار دیگر میرود؟آیا ثابترأی و قابل اعتماد است،یا دمدمی و ناپایدار؟ بدیهی است پاسخ به این سؤالها مستلزم آن است که مدت نسبتا زیادی در احوال کودک مطالعه کرد و این وظیفهء هر معلمی است.
بهطور خلاصه دربارهء این نیروها که کودکان را به انجام کارهای مخصوصی وامیدارند بحث میکنیم: میل به سودجویی-علاقهء کودک به جمعاوری اشیاء بیمصرف و پر کردن جیبها از آنها،یا انباشتن آنها در گوشهء اتاق این میل را آشکار میکند.
باید کاری کرد که کودک ارزش تعلق به اجتماع را دریابد و بداند که شخص از زندگی اجتماعیش موقعی بهرهمند میشود که در راه مصالح مردم گام بردارد و برای احساسات و عقاید دیگران احترام قائل شود.
بنابراین باید در تعلیم کودکان از علاقهء آنها به بازی استفاده کرد،زیرا تربیت طبیعی اشخاص از این راه ممکن است.
برای کسب اطلاع از جزئیات رفتار کودکان باید به کتابهای روانشناسی که جوانب مختلف اعمال مردم را مورد بحث قرار میدهند مراجعه کرد.
عدم ترحم نسبت به دیگران ممکن است در نتیجهء این باشد که کودک خود را محروم از نعمت محبت پدر و مادر و سایرین حس میکند.