چکیده:
شکلیابی هویت انسان براساس دیدگاه اسلام،برخاسته از حاکمیت عقل مطبوع بر شهوت میباشد. نویسنده با توجه به این اصل،با نگاهی علمی به مسئله نگریسته و ضمن آوردن دلیل متقن بر واقعگرایی روانشناسی اسلامی،به این نتیجه رسیده که بررسی هویت انسان موجب شناخت بیشتر نفس و حسی شدن عامل حیات در هر فرد میشود و پیامد آن،فرد وجود عامل حیات را در فعالیتهای روزانهء خود مشاهده مینماید و میتواند با اراده خود،رنگ الهی به آن ببخشد.
خلاصه ماشینی:
"پیامبر اسلام صلی الله علیه و اله میفرماید:«در تن(انسان) پارهگوشتی است که وقتی به صلاح گراید تمام بدن به صلاح آید و وقتی فاسد شود، همه تن فاسد شود و آن قلب است» علامه طباطبایی رحمه الله با بررسی آیات که واژهء قلب در آنها به کار رفته است،آن را به مفهوم جان و روان آدمی مطرح میکند1.
در نمودار شمارهء 1 فطرت یا عقل فطری بر شهوت حاکم شده و به وسیله عقل تجربی با دنیا خارج ارتباط دارد و هدف او دستیابی به رشد و قرب الهی تا بینهایت است و مسیر حرکت از طریق انجام تکلیف در پیشگاه خداوند در قرآن مجید با مفهوم ذکر مطرح شده است: الا بذکر الله تطمئن القلوب (رعد82/)؛آگاه باشید با یاد خدا قلبها آرام میگیرند.
امام سجاد علیه السلام اعلام میفرماید که اگر جنین در چهار ماهگی که قدرت حیات مستقل یافته توسط کسی سقط شود باید دیه یک انسان کامل را بپردازد1؛در نتیجه میتوان استنباط کرد که هویت حیاتی او شکل گرفته است و این هویت تا آخرین لحظات حیات،حتی در صورت ابتلای به زوال عقل باقی میماند2و تمام مقررات به حفظ حرمت هویت انسان در او باید مراعات گردد.
اگر عقل فطری(فطرت)بر شهوت غلبه نماید میتواند آن را کنترل نماید و«انسان کنترل شده»یا«متقی»به وجود میآید (نمودار شماره 1)که میتواند با قرار دادن خود در داخل سیستم ایدئولوژی توحیدی (دیاگرام شماره 3)به اطمینان کامل دست یابد و به«نفس مطمئنه»تبدیل شود و به تعبیر پیامبر اسلام صلی الله علیه و اله و امام باقر علیه السلام به قلب اجرد انور(مجرد)تبدیل شود که درخشان و (1)-تفسیر نور الثقلین،ج 3،ص 935 و045."