خلاصه ماشینی:
"با این حال کتاب التوحید به نظرمیرسد،به روایتهای دیگری نیز وجود داشته است،زیرا برخی منقولاتاز آن در تبصرة الادله ابو معین نسفی در متن تصحیح شده،موجود نیست(ر ک: ne niamuh etcA'I ed seiroehT,teramiG.
بر خلاف اشعری،مؤسس دیگر نحلۀ کلامی اهل سنت که عقایدحنابلۀ اهل حدیث را بیان کرده است،ماتریدی پیرو عقیدۀ ابو حنیفه بوده،آن گونه که توسط فقهاء حنفی به بلخ و ماوراء النهر منتقل شده و بسطیافته بود.
ماتریدیه:مکتب کلامیای که پس از بنیانگذارش،ابو منصورماتریدی(بنگرید به مدخل ابو منصور ماتریدی)به این نام نامیده شد و درعصر ممالیک به نحو گستردهای به عنوان دومین مکتب کلامی اهلسنت در کنار کلام اشعری رسمیت یافت.
این شرح همراه با سیزده موردی که سبکی از اختلافات بین ایندو نحله برشمرده بود،به تمامی توسط ابو غذبه که در حدود سال1125 ه1713/ م به تالیف مشغول بوده در اثر مشهورش کتاب الروضةالبهیه فی ما بین الاشعری و الماتریدی درج شده است(فشردهای ازسیزده اختلاف را noitirT.
مهمترین فرد در اشاعۀ و گسترش عقیدۀ ماتریدی نجم الدینابو حفص نسفی(متوفی 537 ه1142/ م)است که وی نیز دنباله رویسخنان و گفتههای ابو معین در کتاب تبصرة الادله است.
در مقابل،فقیه حنفی عثمانی کمال الدین بیاضی(متوفی1078 ه1687/ م)در اثر،اشارات المرام من عبارات الامام بر تمایز وبرتری کلام ماتریدی که بر اساس تعالیم ابو حنیفه پی ریخته شده بود،درقیاس با اشعری گری تاکید نمود.
این مسائل عمدتاشامل عقیدۀ مورد تاکید ماتریدی بر قدم صفات فعل قائم به ذات باری،اساسهای عقلانی برای خیر و شر،واقعیت اختیار آدمی در اعمال وتعریف مرجئی ایمان یعنی بیان و اقرار سوای اعمال بوده است."