چکیده:
نبض اکسیژن به عنوان شاخصی که در دستگاه گردش خون انتقال اکسیژن را برآورد میسازد،به تازگی در تحقیقات بالینی و ورزشی مورد توجه قرار گرفته است.دربارهء این شاخص ارزیابی کنندهء کارایی قلب و عروق اطلاعات زیادی وجود ندارد.هدف پژوهشی حاضر،برآورد و مقایسهء حداکثر نبض اکسیژن در نوجوانان پسر است.بدین منظور 60 نوجوان پسر با میانگین سنی 81/0؟؟؟16 سال،قد 17/0؟؟؟168 سانتیمتر و وزن 39/10؟؟؟92/59 کیلوگرم که به صورت تصادفی انتخاب شده بودند،در این تحقیق شرکت داده شدند.به منظور برآورد مقادیر حداکثر نبض اکسیژن، آزمودنیهای تحقیق 4 آزمون ورزشی،آزمون نوارگردان GXT ،آزمونهایدوچرخه 195 PWC و 212 PWC و آزمون دویدن 1 مایل را اجرا کردند.سپس برای انتخاب آزمون ورزشی مناسب،مقادیر به دست آمده از چهار پروتکل ورزشی با پروتکل برآوردی حداکثر نبض اکسیژن کوپر مقایسه شد.آزمون ورزشی XT G در مقایسه با آزمونهای 195 PWC و212 PWC و آزمون دویدن 1 مایل،برآورد عینیتری(40/14 میلیلیتر/ضربه)را از حداکثر نبض اکسیژن ارائه داد و در مقایسه با پروتکل شاخص کوپر،اختلاف معنیداری را(519- P )نشان نداد.آزمونهای ورزشی195 PWC (001/0- P )،212 PWC (001/0- P )و دویدن 1 مایل(003/0- P اختلاف معنیداری را(از نظر کمبرآوردی و بیشبرآوردی)با پروتکل شاخص کوپر داشتند.نتایج این پژوهش نشان میدهد که حداکثر نبض اکسیژن به عنوان شاخصی از کارایی دستگاه قلبی و عروقی،توسط آزمون ورزشی GXT در مقایسه با آزمونهای ورزشی دیگر واقعبینانهتر برآورد میشود،به گونهای که مقادیر حداکثر نبض اکسیژن حاصل از این آزمون،به مقادیر حداکثر نبض اکسیژن آزمون کوپر بسیار نزدیک است.
خلاصه ماشینی:
"یافتههای این تحقیق ممکن است برای نخستینبار در ایران و نیز با توجه به نوع آزمونها و شیوۀ تحقیق در نوجوانان،حتی در خارج از کشور اطلاعات باارزشی را در خصوص معرفی نبض اکسیژن به عنوان شاخص مطلوب ارزیابی کنندۀ کارایی قلب و عروق بخصوص در نوجوانان پسر ارائه دهد و علاوه بر ارائۀ راههای برآورد نبض اکسیژن،پروتکلهای مناسب برآورد کنندۀ این شاخص ارزندۀ فیزیولوژیک را در محدودۀ تحقیقات آزمایشگاهی و میدانی به پژوهشگران عقلاقهمند عرضه کند،همچنین در حیطۀ آمادگی قلبی و عروقی به عنوان یکی از مهمترین متغیرهای تعیین سطحآمادگی جسمانی افراد،شاخص دیگری به نام حداکثر نبض اکسیژن را(که نیازمند وسایل و تجهیزات گرانقیمت نیست)معرفی کند.
بیشترین ظرفیت کار فیزیکی در این آزمون،رسیدن ضربان قلب به 195 ضربان در دقیقه برای هر دو جنس است که در تحقیق حاضر با رسیدن ضربان قلب پسران نوجوان به محدودۀ 195 ضربه (1)- Graded exercise testing (2)- George,et al (3)- Peak heart rate /دقیقه در پایان مرحلۀ سوم آزمون متوقف میشد.
متاسفانه تحقیقی که مقادیر نبض اکسیژن نوجوانان را با استفاده از پروتکل دوچرخۀ کارسنج PWC 195 برآورد و سپس مقادیر حاصل را با مقادیر شاخص،مقایسه کند،ارائه نشده است،اما اندازهگیری توان هوازی با استفاده از (1)- Wiswell RA,et al (2)- Sharma,Sanjay,et al (3)- Abarbanell,Ginne (4)- Pual,T,Pianosi (5)- Padilla,P,J آزمونهای دوچرخۀ کارسنج توسط بسیاری از محققان گزارش شده است(آستراند1و همکاران،1954(5)،مک مورای،1998(17)).
یکی دیگر از دلایل پایین بودن نبض اکسیژن در پروتکل برآوردی PWC 212 نسبت به مقادیر پروتکل کوپر،افزایش شدید ضربان قلب 212 ضربه/دقیقه و در نتیجه کاهش حجم ضربهای در نوجوانان تحقیق حاضر بوده است،چنانکه حجم ضربهای پایین در کودکان و نوجوانان بر اثر فعالیت بدنی شدید نسبت به بزرگسالان گزارش شده است(24)."