چکیده:
صلح امام حسن(ع) یکی از مهمترین فرازهای تاریخ تشیع است، از همین رو مورخان اسلامی از همان روزهای نخست واقعه، به تهیه گزارشهایی تاریخی در این زمینه اقدام کردهاند. این گزارشها به پیروی از روش نگارش کتب تاریخی در قرون اولیه به سبک روایی تهیه شدهاند. اما تحلیل این رویداد و دوری گزیدن از روایت و نقل گزارشهای تاریخی از آن دوران یک ضرورت به شمار میرود. نوشتار حاضر در صدد معرفی یکی از برجستهترین کتابهایی است که به تحلیل این بخش از تاریخ اسلام پرداخته است.
خلاصه ماشینی:
ایشان در پیشگفتار ترجمه مینویسند: پیش از اینکه به ترجمه این کتاب بپردازم، مدتها در فکر تهیه نوشتهای در تحلیل موضوع صلح امام حسن(ع) بودم و حتی پارهای یادداشتهای لازم نیز گرد آورده بودم، ولی سپس امتیازات فراوان این کتاب مرا از فکر نخستین بازداشت و به ترجمه این اثر ارزشمند وادار کرد باشد که جامعه فارسی زبان نیز چون من از مطالعه آن بهره گیرد و هم برای اولین بار درباره این موضوع بسی با اهمیت، کتابی از همه رو جامع، در معرض افکار جویندگان و محققان قرار گیرد.
خوارج از اولین روزهای بیعت، از همه مردم کوفه نسبت به جنگ با معاویه بیشتر اصرار میورزیدند و همینها بودند که هنگام بیعت با حسن بن علی علیهما السلام شرط کردند که با متجاوزان و گمراهان ـ یعنی مردم شام ـ بجنگند و آن حضرت دست از بیعت آنان کشید و گفت باید به شرط «اطاعت کامل و پیروی بیقید و شرط در جنگ و صلح» بیعت کنند.
ـ وفای به مفاد صلح معاویه هیچیک از پنج ماده قرار داد را آنچنانکه متناسب با آن سوگندها و پیمانها و میثاقها بود، مراعات نکرد: نه در آن هنگام که حکومت را به دست گرفت بر طبق کتاب خدا و سنت پیامبر و سیره خلفای شایسته عمل کرد، نه پس از خود زمام امر را به (شوری) ) یا به صاحب واقعی آن سپرد، نه به دشنام و ناسزا به علی علیهالسلام پایان داد و حتی فراز منبرها را نیز بدین بدعت شوم آلوده نمود، نه خراج نامبرده را ادا کرد و نه شیعیان و یاران علی را از آسیب حملات ناجوانمردانه خود بر کنار داشت بلکه علیرغم آن تعهدات و سوگندها، فجایعی نسبت به آنان مرتکب شد که پیش از او در اسلام سابقه نداشت، مثلا: نخستین سربریدهای در اسلام که در شهرها گردانیده شد از ایشان بود و به فرمان معاویه گردانیده شد.