چکیده:
ایران در تاریخ 5/3/1384، بهعنوان ناظر به عضویت سازمان تجارت جهانی درآمد و اکنون در حال سپری کردن فرایند الحاق به این سازمان قرار دارد. در این راستا ضروری است که تحولات ساختاری در صورت عضویت ایران در سازمان تجارت جهانی از زوایای گوناگون مورد بررسی قرارگیرد. در این راستا، بررسی رقابتپذیری صنایع ایران در صحنه تجارت بینالملل، امری ضروری است تا دولت بهعنوان موثرترین عامل توسعه اقتصادی کشور برای بهرهبرداری بیشتر از مزایای الحاق و برطرف کردن مشکلات و موانع آتی، از هم اکنون برنامه ریزی و اقدام کند. بدین منظور هدف این مقاله شناسایی رقابت پذیری صنایع و تعیین صنایع آسیب پذیر و ارائه رهنمودهایی برای حمایت منطقی از صنایع رقابتپذیر و اتخاذ تدابیر و سیاستهای پیشگیرانه و احتیاطی بهمنظور کاهش آسیب های احتمالی است. برای دستیابی به این هدف، از شاخصهای مزیت نسبی آشکار شده ، ارزش صادرات، واردات و تولیدات هریک از صنایع کشور استفاده شده است. نتایج بهدست آمده حاکی از آن است که صنایع تولید مواد و محصولات شیمیایی، تولید سایر محصولات کانی غیر فلزی، صنایع غذایی، تولید منسوجات، پوشاک و چرم و کفش و تولید فلزات اساسی بر اساس معیارهای پیش گفته، در مذاکرات الحاق به سازمان تجارت جهانی، بیش از سایر بخشها داری مزیت نسبیاند. برنامه ریزی منطقی حمایت از این صنایع و اثر بخش اطلاعاتی و آگاهی عمومی و علنی کردن این حمایت توسط دولت، موجبات تحولات ساختاری صنایع ایران را در جهت انطباق بیشتر این صنایع بر بازارهای جهانی و تحولات انجام گرفته در سازمان جهانی تجارت در طول دوره الحاق فراهم می کند.
خلاصه ماشینی:
"بر این اساس، مجموعه کالاهایی که باید از طرف مذاکرهکنندگان تا حد امکان مورد چانه زنی قرارگیرند، بهترتیب اولویت در سه دسته بر اساس کد 4 رقمی ISIC قابل تقسیمبندی میشوند: الف) مجموعه کالاهایی که دارای مزیت نسبی و روند رشد سریع بودهاند عبارتند از: 1- تولید سایر محصولات کانی غیرفلزی طبقهندی نشده در جای دیگر (2699)؛2- تولید سیمان، آهک و گچ (2694)؛ 3- تولید فرآوردههای نفتی تصفیه شده (2320)؛ 4- تولید کالاهای بتنی، سیمانی و گچی (2695)؛ 5- تولید مواد پلاستیکی به شکل اولیه و تولید لاستیک مصنوعی(2413)؛ 6- تولید تانک، مخزن و ظروف فلزی (کانتینر) (2812)؛ 7- تولید انواع پاپوش(1920)؛ 8- برش، شکل دادن و پرداخت سنگ (2696)؛ 9- تولید روغنها و چربیهای گیاهی و حیوانی (1514)؛10- تولید مواد شیمیایی اساسی، بهجز انواع کود و ترکیبات ازت (2411) ؛ 11- تولید انواع رنگ، روغن جلا و پوششهای مشابه (2422)؛ 12- دباغی و پرداخت چرم (1911)؛ 13- تولید سایر منسوجات طبقهبندی نشده در جای دیگر (1729)؛ 14- عمل آوردن و رنگکردن پوست خزدار، تولید انواع کالاها از پوست خزدار (1820)؛ 15- تولید فلزات اساسی قیمتی و فلزات غیر آهنی(2720) 16- تولید شیشه و محصولات شیشهای (2610)؛ 17- تولید کالاهای نساجی تکمیل شده به استثنای پوشاک (1721)؛ 18- تولید پوشاک، به استثنای پوشاک از پوست خز (1810)؛ 19- تولید چمدان، کیف دستی و اجناس مشابه (1912) ؛ 20- تولید مواد ضد آفات و سایر محصولات شیمیایی مورد استفاده در کشاورزی (2421)؛ 21- تولید انواع پارچه و کالاهای کشباف و قلاب باف (1730) ب) مجموعه کالاهایی که از مزیت نسبی صادراتی برخوردارند ولیکن رشد آنها کم بودهاند عبارتاند از: 1- تولید آهن و فولاد اساسی(2710) 2- عمل آوری و حفاظت آبزیان و محصولات حاصل از آبزیان از فساد (1512) 3- تولید صابون و پاک کنندهها، فرآوردههای تمیز کننده (2424) 4- تولید کودها و ترکیبات ازته (2412) 5- تولید انواع قالی و قالیچه (1722) ج) مجموعه کالاهایی که از مزیت نسبی برخوردارند ولیکن دارای رشد منفی بودهاند عبارتاند از: 1- آماده سازی و ریسندگی الیاف نساجی، بافندگی منسوجات (1711) 2- تولید محصولات خبازی (1541) 3- تولید محصولات گلی و سرامیکی ساختمانی غیر نسوز (2693) 4- تولید سایر محصولات غذایی طبقه بندی نشده در جای دیگر(1549) 5- عمل آوری و حفاظت میوه و سبزیجات از فساد(1513) 6- تولید، عملآوری و حفاظت گوشت و محصولات گوشتی از فساد(1511) 7- تولید ماکارانی، رشته فرنگی، و محصولات آردی مشابه (1544) 8- تولید کاکائو، شکلات و انواع نقل و آبنبات و آدامس (1543) 9- تولید ساعتهای مچی و انواع دیگر ساعت (3330) 8- جمعبندی و پیشنهادات با گسترش فزایندة عضویت کشورها در سازمان تجارت جهانی و برخورداری آنها از مزایای تعرفههای ترجیحی گمرکی و مالیاتی، با گذشت زمان عرصه بر فعالیت صادرکنندگان کشورهای غیر عضو به علت هزینههای بالا و سدهای تعرفههای گمرکی، تنگتر میشود و لذا عضویت در این سازمان, بهعنوان یکی از بارزترین مصادیق بروز پدیدة جهانی شدن، راه سهل الوصولتری برای دستیابی به رفاه و توسعه را علامت میدهد."