چکیده:
هدف اصلی مقاله حاضر، ارایه روشها و پیشرفتهای اخیر در اندازهگیری تجارت درون صنعت است. برای ارایه بحث کاربردی نیز میزان تجارت درون صنعت صنایع کارخانهای ایران طی دوره زمانی 2003-1997 براورد و بررسی شده است. برای این منظور، دادههای آمار تجارت خارجی ایران جمعآوری و پردازش شده و در چارچوب پیشرفتهای اخیر، برای براورد شاخصهای تجارت درون صنعت مورد استفاده قرار گرفتهاند. بر اساس مبانی نظری، شاخص موزون گروبل و لوید و شاخص فونتاگن و فردنبرگ از مهمترین شاخصهای ایستا، و شاخص نسبی برولهارت و شاخص اظهر و الیوت از مهمترین شاخصهای پویا محسوب میشوند. نتایج تجربی مقاله حاضر، نشانگر سهم پایین ولی در حال رشد میزان تجارت درون صنعت در صنایع کارخانهای کشور است. همچنین، بخش مهمی از این تجارت درون صنعت به تجارت درون صنعت عمودی اختصاص دارد. میزان تجارت درون صنعت حاشیهای نیز برای صنایع کارخانهای کشور در سطح پایین، ولی در حال رشد قرار دارد. بهعبارت دیگر، سهم قابل ملاحظهای از تغییر تجارت خارجی صنعت کارخانهای ایران به شکل بین صنعتی است. بدینترتیب، بهنظر میرسد در حال حاضر تجارت خارجی ایران اساسا مبتنی برمزیت نسبی باشد. در مجموع، با توجه به افزایش مطالعات تجارت درون صنعت در داخل و همچنین اهمیت پدیده تجارت درون صنعت در توسعه صادرات غیرنفتی کشور، مقاله حاضر مهم تلقی میشود
The main purpose of this paper is to present methods and recent development in the literature of intra industry trade (IIT) measuring. The case study also is carried out for Iranian manufacturing industries during time period 1997-2003. For this، Iran's foreign trade data was collected، processed، and then used to estimate IIT indices with respect to recent literature developments in IIT measuring. Based on theoretical literature، Weighted Grubel and Loyd index and Fontagn'e & Freudenberg Trade types index are the most important static IIT indices. Furthermore، Briilhart index and Azhar & Elliott index are the most important dynamic IIT indices. Empirical results indicate low but increasing IIT in manufacturing industries of Iran. Furthermore، an important part of this IIT is devoted to Vertical Intra Industry (VIIT). Marginal IIT of Iran's manufacturing industries also is low but overwhelming. In other words، Iran's foreign trade change is mainly due to inter-industry trade. Thus، it seems that currently Iran's foreign trade is mainly based on comparative advantage. Generally speaking، this study is important due to increasing IIT studies and IIT importance for developing non oil exports for Iran.
خلاصه ماشینی:
"بهطور مشخص، مطالعات نفری و راسخی(1381) برای اندازهگیری و بررسی عوامل تعیینکنندة خاص کشوری تجارت درون صنعت کشورهای در حال توسعه بهویژه ایران طی دورة زمانی 1998-1994، از شاخصهای گروبل و لوید و آکینو در سطح 4 رقم طبقهبندی SITC، مطالعة راسخی(1383) برای بررسی نقش ساختار بازار در تجارت خارجی بر اساس مطالعة موردی برای صنایع کارخانهای ایران از شاخص گروبل و لوید در سطح 3 رقم طبقهبندی ISIC 8 در سال 1998، مطالعةI ضیایی بیگدلی - Marginal IIT (MIIT).
بر اساس این جدول، طی دورة زمانی مورد بررسی، بهغیر از صنایع شیمیایی و محصولات وابسته، در رابطه با میزان تجارت درون صنعت حاشیهای سایر صنایع، تغییر اساسی مشاهده نمیشود.
با این وجود، اهمیت تجارت درون صنعت افقی برای تمامی صنایع کارخانهای کشور طی دورة زمانی مورد مطالعه افزایش یافته است.
16- Dixon, Peter and Menon, Jayant(1997), "Measures of Intra-industry Trade as Indicators of Factor Market Disruption", Economic Record, Vol. 73, PP.
& Milner, Chris(1981),"Trade Imbalance Effect and the Measurement of Intra-industry Trade", Weltwirtschaftliches Archiv, Vol. 117, PP.
& Milner Chris(1983),"On the Measurement of Intra-industry Trade", Economic Journal, Vol. 93, PP.
Hine and Chris, Milner (1994), "Country-specific factors and the pattern of horizontal and vertical intra-industry trade in the UK", Weltwirtschaftliches Archiv, 130: 77–100.
; Milner, Chris and Elliott, Robert(1994),"Adjustment and the Measurement of Marginal Intra-Industry Trade", Weltwirtschaftliches Archiv, Vol. 130, PP."