چکیده:
خطبه فدک، سخنرانی حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها است که ایشان پس از رحلت پیامبر اکرم (ص) و غصب خلافت علی (ع)، در مسجد مدینه ایراد فرمود. هدف حضرت (س) از ایراد این خطبه که سند مظلومیت شیعـه و مادر ائمه علیـهم السلام است، ظاهرا بازپس گـرفتن «فدک» ـ هدیه و ارث پیامبر (ص) به ایشان ـ بود، اما در واقع تبیین بسیاری از حقایق و معارف ناب الهی بود. این خطبه شامل معارف توحیدی مانند توصیف وحدانیت خداوند و معارف نبوی مانند بعثت رسول اکرم(ص) و تلاش های وی در دعوت بر توحید و اقامه دین می باشد که با سندهای متعددی از معصوم یا تالی معصوم نقل شده و لذا مفاد آن بر ما حجت است
The speech given by Fatimah (pbuh) in the Mosque of Madinah، after the Prophet passed away and Imam Ali’s right to rule was usurped، is called the Fadak Khotbah. Fatimah’s intention behind presenting this speech، which is the sign of the oppressions against Shi’a and the mother of the Shiite Imams، is apparently regaining an orchard called Fadak inherited to her from the Prophet، but in reality her intention was clarifying many of divine truths and knowledge. This speech contains information about the unity of God، facts about the mission of the Prophet، and his attempts to invite people toward the unity of God and the implementation of Islam. This speech was recurrently narrated by the infallible Imams and by others directly connected to them and، as a result، is authoritative to us.
خلاصه ماشینی:
"1-2) مضامین خطبه این خطبه شریف مشتمل بر چند محور اصلی است: حمد و ستایش خداوند و توصیف وحدانیت او، بعثت رسول اکرم (ص) و تلاش و تحمل رنج آن حضرت در دعوت به توحید و اقامه دین و توجه دادن به عظمت این نعمت، معرفی قرآن، فلسفه تشریع احکام اسلام، حوادث روزگار رسالت و نصرتها و خدمات بینظیر امیرالمومنین (ع) در پیشرفت اسلام، ظهور نفاق پس از رحلت پیامبر (ص)، مسئله فدک و حق ارث با اقامه ادله قاطع و آیات قرآن در این زمینه، مخاطب قرار دادن انصار و سرزنش آنها.
معنای سخن حضرت امیرالمومنین علی (ع) هم که فرمود: «جابل القلوب علی فطرتها» (نهجالبلاغه، خطبه 72) و یا فرمود: «کلمة الاخلاص فانها الفطرة» (همان، خطبه 110)، این است که خداوند سبحان دل را با لااله الاالله آفرید و این کلمه را جبلی دلها قرار داد؛ به طوری که اگر کسی لاالهالالله را فراموش کند، حقیقت خود را فراموش کرده یعنی حقیقت او به نوع دیگری تبدیل شده است.
این «انسان کامل» علت غایی خلقت است زیرا که او جامع جمیع همه حقایق وجودی به نحو اجمال است و او کاملترین مجلایی است که ذات الهی با همه کمالات خود از حیث اسماء و صفات و ذات در او تجلی کرده است و او جایگاه تجلی همه مراتب حقی و خلقی است و او همان حضرت محمد (ص) و جانشینان برحق او هستند، هم آنان که زمان هیچگاه از درک حضور یکی از ایشان خالی نمیماند و به فرمایش پیامبر اکرم (ص): «ان الله یبعث رأس کل مائة عام من یجدد لهذه الامه امر دینـها» (جیـلی، 1426ق: ص 14)."