چکیده:
پیدایش معتبرترین نمایشنامههای مدرن ایرانی از دهه سوم سده بیستم آغاز شد.از میان درام نویسان مدرن ایرانی،اکبر رادی با گوشه چشمی به تحولات نوین اروپا در درامنویسی،به خصوص شیوه درامنویسی هنریک ایبسن نمایشنامهنویس نروژی،سبک خاص خود را با تأکید بر فضاسازی در نمایشنامه ابداع کرد. رادی با توجه به جنبههای روانی و ارگانیک واقعیتهای مطرح شده در آثارش،تجربه ارزندهای برای سازگاری زمان و مکان فیزیکی (Theatre Space) نمایشنامه با زمان و مکان غیرفیزیکی (Theatrical Space) در آثارش به دست داد.
خلاصه ماشینی:
"کلید واژگان: رادی،ایبسن،فضای فیزیکی و غیرفیزیکی نمایش،فرد،نظام اجتماعی از جمله مهمترین نمایشنامههای واقعگرای ایرانی آثار اکبر رادی است که در میانه سده بیستم نوشته شد و نشانه آن بود که او و دیگر نمایشنامهنویسان با گوشه چشمی به تحولات نوین اروپا در درام، به خصوص درام ایبسن،سبک خاص خود را ابداع کردند.
نمایشنامهنویسان در سراسر این دوره کار نوشتن را شتابزده پی گرفتند،نه تنها در چارچوب نمایاندن زندگی روانی شخصیتها،که نقطه عطفی در ادبیات نمایشی بود،بلکه از نظر بررسی ارتباط میان فرد و محیط اجتماعی او که با پرداختی نو در فضاسازی نمایشی همراه بود.
در این خصوص میتوان از چند شخصیت ایبسن یاد کرد نظیر نورا،هدا،ربکا و یان گابریل بورکمن که همگی در کشمکش میان آرزوهای شخصی خود و مسئولیتی که میتواند آنها را فراتر از خودشان به عالم زندگی عمو میببرد،گرفتار میشوند.
انوش،دلبند جوان افشان،به دلیل سرباز زدن پدر افشان از قبول رابطه آنها به ناچار به فضای تنگ خود مقید میگردد؛همایون،مرد جوان تحصیل کرده روشنفکر نیز به سبب ناامیدی از محیط خفقانآوری که احساس میکند در آن گرفتار شده در انزوا به سر میبرد و برادر کوچکتر که به دلیل مخالفت پدر با شیوه زندگیاش، بیش و کم به دست او از خانواده رانده شده است.
نتیجه ایبسن و رادی با بهکار گیری اشارات متنی بسیار امکان ارتباط مخالف را با فضای دیداری و غیردیداری به نحوی منسجم و در ساختاری سازمان یافته برقرار میکنند در آثار هردو نویسنده،فرد تحت تأثیر فشارها،معضلات و شرایط ناهنجار محیطی در فضای فیزیکی محدودی قرار داده میشود و در کشمکشی دشوار رابطه فرد و محدودههای سنتی نظام اجتماعی به نقد کشیده میشود."